Nederland is een gaaf land maar de nationale trots is zoek

🔊 Lees voor
Als je in Nederland rondwandelt dan verbaas je je over de vele beelden die in de18e en 19^e  eeuw zijn geplaatst. Met name zijn er vele exemplaren die personen uit de Gouden Eeuw in het zonnetje zetten. Ergens las ik dat het er in Nederland inmiddels ca.700 zijn.

De oorzaak van deze wat late start van standbeelden-verering vergt enige uitleg.
De start van het verhaal is de inlijving van Nederland door De Fransen onder Napoleon.
Nederland was tot Napoleon kwam een republiek. Pas onder Napoleon werd het in 1806 een koninkrijk. Saillant detail is dat de Fransman Lodewijk Napoleon Bonaparte (broer van) onze eerste koning was. De kroon werd hem opgezet door Napoleon zelf.
Dus beste verraste lezer niet Willem van Oranje was onze eerste koning, wat nog wel eens wordt gedacht als ik mensen er naar vraag.

Na Waterloo werd het koningschap in Nederland geïntroduceerd door een telg uit het huis Oranje-Nassau. 
Op 16 maart 1815 riep Willem 1 zichzelf met steun van Groot-Brittannië en de andere overwinnaars van Napoleon uit tot koning van Nederland incluis België. Iets later kwam daar de koningstitel voor Luxemburg bij.
Terzijde. Raadslieden die eerst Napoleon hadden gediend werden Willem 1 zijn naaste adviseurs. Maar dat gebeurt na oorlogen meer. Als collaborateurs worden dan ook in de regel diegenen genoemd die verder nutteloos zijn en/of als zondebok dienen.  De nuttigen worden gewoonlijk verstopt als wetenschappers of bijvoorbeeld staatslieden genoemd. Het kan verkeren. Althans dat haal ik uit de analen van de huidige geschiedschrijving. Maar ik dwaal af.

De jonge monarch Willem 1 deed er alles aan om nationale bewustwording en eensgezindheid  bij de bevolking te kweken. Daar kwam helaas al snel de bevrijdingsstrijd van de Belgen, tegen wat zij noemden het Nederlandse kolonialisme, overheen.
Volgens de Belgen scheiden ze zich af in 1830. Pas in 1839 werd het Verdrag van Londen ondertekend. Hierin erkende Nederland België als onafhankelijk Koninkrijk.
Ook in België werd het koningschap na de kolonisatie een doe-het-zelf actie. Maar dat is een ander verhaal.

Het door monarch Willem 1 gepredikte nationalisme om het volk zich één te laten voelen kreeg in 1939 een ferme deuk te verwerken. En precies op het juiste moment kwam in welingelichte kring en uit de duim gezogen Prins Frederik broer van Willem 1 op het idee de grootmacht status uit het verleden  in te zetten als nieuw bindend element.

Op zoek naar helden

‘Vergeten’ vaderlandse helden werden opgespoord en kunstzinnig afgestoft en ook op een voetstuk gezet.  Het boek de Heldeninspecteur geeft een levendig beeld van de zoektocht naar helden. Op hilarische wijze wordt verhaal gedaan over de ontdekking van de held Van Speyk. Vereeuwigd door de kreet: ‘dan liever de lucht in.’
Relikwieën van de kanonneerboot en het uiteengereten lichaam van Van Speyk zijn nog altijd te bezoeken. Het stoffelijk overschot van Van Speijk werd met grote luister in de Nieuwe Kerk in Amsterdam bijgezet en kreeg een gedenksteen. Ook in het Burgerweeshuis (thans Amsterdam Museum) waar hij was opgevoed werd een gedenksteen geplaatst.

Zo was er ook beeld dat in 1856 werd opgericht dat de volksnaam Naatje op de Dam (echte naam de Eendracht) kreeg.  Het beeld was een verlate huldeblijk voor de geslaagde tiendaagse veldtocht in 1931 om de Belgische opstand met wapengeweld te onderdrukken. Later bleek dit een Pyrrus overwinning te zijn, maar wie weet verandert het inzicht hierover morgen weer als de geschiedenis weer eens wordt herschreven.
Naatje was gemaakt door een Belgische (!) beeldhouwer, het materiaal was zandsteen. Eerst brokkelde de neus en later de rest van het hoofd en een arm eraf. In 1914 werd het restant van Naatje van haar voetstuk gehaald en verdween in de vergruizer.
De uitdrukking ‘het was Naatje’ of ‘Naatje pet’ wordt nog heden gebruikt voor iets dat helemaal niets voorstelt, waardeloos is, degenereert waar je bijstaat.

Standbeeld voor Dick Schoof

Zojuist lees ik in De Volkskrant de door Peter de Waard opgeworpen vraag of 
Dick Schoof net als Johan de Witt een standbeeld dient te krijgen? Hij onderbouwt dit met feiten.
Dick Schoof en minister van financiën Eelco Heinen hebben bijzonder goed op de schatkist gepast. De Nederlandse staatsschuld is volgens Eurostat tijdens Schoofs periode gedaald tot 43,2 procent van het bbp. In vergelijking tot omringende landen Duitsland, België, Frankrijk (115 procent), België (107 procent), Groot-Brittannië (101 procent) en Duitsland (64 procent). Volgens de Miljoenennota groeit in 2026 de economie (1,4 procent), blijft de werkloosheid laag (4 procent) en stijgt de koopkracht met gemiddeld 1,3 procent. De AEX-index staat op het punt de grens van 1.000 punten te doorbreken.

In ons verdeelde land, waarin onvrede wel een nationale religie lijkt en waarin de welvaart tegen de klippen op klotst, is behoefte aan een moderne iedereen bindende en boeiende held om de nationale trots te herbevestigen. Dick Schoof en zijn maat Eelco Heinen worden genoemd.

‘Nederland is een gaaf land’ merkte Mark Rutte bij zijn afscheid op en dat zou zomaar onze bron van een zoektocht naar nationale trots kunnen zijn.