Gemeenten mogen mensen die een bijstandsuitkering aanvragen niet verplichten hun opgebouwde pensioen ‘op te eten’. Dat zei staatssecretaris Jetta Klijnsma (PvdA, SZW) vorige maand nadat de gemeente Enschede dit overwoog. Maar in de gemeente Haarlem lijkt een inwoner dit nu toch te moeten doen.
Pijler 2 en Pijler 3
De situatie verschilt slechts een beetje. Enschede stelde voor dat mensen die via een werkgever pensioen opgebouwd hebben (zogeheten ‘pijler 2 pensioen’) dat ‘opaten’ voordat ze een uitkering ontvangen. In Haarlem gaat het om een zzp’er die via een pensioenverzekering een bedrag van zo’n 12 000 euro heeft opgebouwd. Dat bedrag valt in ‘pijler 3’. En daar zit ‘m het verschil.
Landelijke regels
‘We kunnen op dit moment niet anders’, legt wethouder Joyce Langenacker (PvdA) van de gemeente Haarlem uit. ‘Deze polissen voor pensioen vallen onder de vermogenstoets, net zoals wanneer iemand bijvoorbeeld een eigen huis heeft. En daarvoor geldt dat mensen dat eerst moeten aanspreken voor er een bijstandsuitkering wordt verstrekt. Het zijn landelijke regels waar wij niet onderuit kunnen.’
52 procent belasting
In Haarlem gaat het om een man die in de ICT werkzaam was, vaak via uitzendbureaus. In juni stapte hij naar de gemeente om een bijstandsuitkering aan te vragen. Die werd geweigerd, omdat er sprake is van vermogen. Maar dat geld zit in een pensioenverzekering. Het gaat om ongeveer 12 duizend euro. Als dat bedrag eerder uitgekeerd wordt dan wanneer de man met pensioen gaat, is de kans groot dat 52 procent daarvan naar de belasting gaat. De ongeveer 6000 euro die dan overblijft, is vrijwel gelijk aan het maximumbedrag dat iemand aan eigen vermogen mag hebben. De kans is dus groot dat vlak hij meteen daarna wél in aanmerking komt voor bijstand.
Rechtsongelijkheid
Ook de plaatselijke D66-fractie heeft zich het lot van de man aangetrokken. ‘Wij hebben schriftelijk vragen gesteld aan het college over deze zaak’, aldus Dilia Leitner. ‘Want we willen geen rechtsongelijkheid tussen iemand die in loondienst voor zijn pensioen heeft gespaard en iemand die niet in loondienst voor zijn pensioen heeft gespaard. En die rechtsongelijkheid is er nu wel.’ Bovendien wil D66 van de wethouder weten wat de mogelijkheden voor coulance is. ‘Want het is echt een schrijnend geval.’
Oog voor consequenties
Wethouder Langenacker denkt niet dat er weinig ruimte voor coulance is voor het college. ‘Er is geen beleidsvrijheid op dit punt en dus geen ruimte voor maatwerk. Dat zouden we wel willen. We stimuleren als maatschappij flexibiliteit, ook op de arbeidsmarkt. Maar dan moet je wel oog hebben voor de consequenties.’ Staatssecretaris Klijnsma komt volgende week in Haarlem en Langenacker zal het probleem bij haar aankaarten. ‘Op dit moment heeft Klijnsma dit nog niet meegenomen, dus daar zal ik met haar over in gesprek gaan. Want dit moeten we niet willen.’
Wetsvoorstel
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid laat weten dat Klijnsma het probleem al langere tijd op het netvlies heeft en dat er binnenkort een wetsvoorstel naar de Kamer gaat waarin geregeld wordt dat zelfstandigen met een klein pensioen niet hun oudedagsvoorziening op hoeven te eten voor ze recht op bijstand hebben. ‘Het voorstel wordt op dit moment uitgewerkt’, meldt een voorlichter. Of daarin met terugwerkende kracht iets geregeld worden voor zaken zoals nu in Haarlem, kan ze niet zeggen. ‘Wel is het zo dat totdat de nieuwe wet door de Kamer is, de huidige regelgeving geldt.’
Aan het werk
En dus ziet het er naar uit dat de man in Haarlem zijn pensioen moet souperen. Tenzij hij binnenkort weer aan de slag kan. ‘Dat heeft prioriteit’, aldus wethouder Langenacker. ‘Ik heb gisteren weer met hem gesproken en we proberen hem zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen.’