Olieverfschilderij W. Ankersmit
In 2025 is het precies 450 jaar geleden dat Jan Adriaenszn in De Rijp werd geboren. De naam Leeghwater voegde hij er later aan toe. Dit bijzondere jubileumjaar vieren gemeente Alkmaar en gemeente Purmerend.
Tijdens deze viering wordt de timmerman, molenbouwer en waterbouwkundige in het zonnetje gezet. Het wordt een bruisend jaar in het Land van Leeghwater, het gebied waarop Leeghwater nadrukkelijk zijn stempel heeft gezet. Dit gebied, het Land van Leeghwater, bestaat uit de Schermer, Graft, de Rijp en de Beemster.
Op 17 april 2025 is het themajaar ‘450 jaar Leeghwater’ geopend. De bijeenkomst vond plaats in de Grote Kerk van Schermerhorn. De komende maanden zullen er in het Land van Leeghwater (Schermer, Beemster en Graft-de Rijp) maar ook in de steden Alkmaar en Purmerend tal van activiteiten plaatsvinden.
De gemeente Alkmaar en de gemeente Purmerend menen door deze activiteiten een impuls te geven aan de verbinding tussen stad en platteland. Ook wordt gehoopt dat de inwoners van het Land van Leeghwater worden verleidt om het platteland of de stad te bezoeken, en op die manier kennis te nemen van elkaars activiteiten.
De Activiteiten
Pompen of Verzuipen, 25 mei
Tijdens de themadag Pompen of Verzuipen wordt de waterstaatkundige geschiedenis van de regio Holland geschetst, waar het Land van Leeghwater deel van uitmaakt.
Bezoekers krijgen op verschillende plaatsen in het gebied uitleg over het ontstaan van het Schermereiland in het jaar 1200 en de droogmakerijen Beemster (Bamestrameer) en Schermer in de zeventiende eeuw. Daarnaast wordt belicht welke rol Jan Adriaenszn Leeghwater speelde bij de ontwikkeling van het gebied.
In vier musea wordt aandacht besteed aan de 450 e geboortedag van Leeghwater.
Historische gebouwen, zoals molens, gemalen en het Noorderpolderhuis zijn te bezichtigen. Op diverse plaatsen worden lezingen over het thema ‘water’ gehouden.
In het gehucht De Omval wordt een ambachtendag georganiseerd, met water gerelateerde beroepen. Denk daarbij aan stenenleggers, rietdekkers, mandenmakers en eendenkooiers. We doen dat in samenwerking met onder andere de buurtvereniging van De Omval.
De Vernufteling, drie voorrondes en de finale op 31 augustus
Jan Adriaenszn Leeghwater noemde zichzelf een vernufteling, omdat hij voortdurend bezig was om dingen te verbeteren. Verwacht wordt dat er nog altijd heel veel ‘vernuftelingen’ in de regio wonen. Daarom wordt deze zomer gezocht creatieve mensen in het Land van Leeghwater.
Deelnemers uit drie leeftijdscategorieën (0-12, 13-25 en > 25) worden gevraagd om na te denken over bijzondere oplossingen voor vraagstukken die te maken hebben met Te land, te weg en te water, In en om het huis en Sociale vraagstukken.
Deelnemers kunnen hun ideeën presenteren in een kort filmpje dat wordt beoordeeld door een jury. Na drie voorronden blijft er een aantal finalisten over. Zij presenteren hun ideeën voor een jury tijdens het slotweekeinde in De Rijp.
Dit is de grove opzet van het thema De Vernufteling. De komende weken wordt de opzet van het evenement verder uitgewerkt.
Oogst, 27 juli
Zowel het Beemstermeer (Bamestrameer) als het Schermermeer waren ontstaan door ongebreidelde veenafgravingen. Deze meren werden drooggemalen met als doel dat er op de drooggevallen kleigrond landbouwproducten te produceren die bestemd waren voor de inwoners van de steden (Amsterdam en Alkmaar).
Doel van de themadag Oogst is om te laten zien hoe de landbouw, veeteelt en tuinbouw door de eeuwen heen is veranderd en innovatiever en duurzamer is geworden.
De themadag Oogst zal plaatsvinden op een nog nader te bepalen datum in de maand juli. Op het programma staat onder andere een streekproductenmarkt.
In de aanloop naar de themadag vindt er al een aantal activiteiten plaats. Denk daarbij aan de Tulpenroute in de Beemster, waarbij bezoekers foto’s mogen maken in bloeiende tulpenvelden en ze kunnen kaas proeven bij Kaasboerderij Groot in de Beemster.
De komende weken wordt het programma van de themadag verder ingevuld.
Recht & Rede, 24 augustus
Tijdens de themadag Recht & Rede staat de rechtspraak van toen en nu centraal in het Land van Leeghwater. Bezoekers kunnen wandelend, fietsend of varend de historische Raadhuizen in De Rijp, Graft, Grootschermer en het Regthuysje in Schermerhorn bezoeken.
Overal valt iets te beleven! Verhalenvertellers brengen de rechtspraak tot leven, met beoogde bijdrages van onder andere het Regionaal Archief Alkmaar, historische verenigingen, en experts zoals politie, rechters, en advocaten. Extra activiteiten zijn onder meer een heuse ‘gevangenis’-escaperoom voor kinderen, een ambachtenmarkt in Grootschermer, live muziek en een schandpaal in Schermerhorn.
Daarnaast is er een hop-on/hop-off bootverbinding tussen de dorpen.
Slotevenement in De Rijp, 30 en 31 augustus
Het jubileumjaar Leeghwater 450 wordt eind augustus afgesloten tijdens een slotevenement in De Rijp. Dit evenement is bij uitstek geschikt om de inwoners van de steden rondom het Land van Leeghwater naar onze regio te lokken.
Op dit moment is het programma voor dat weekeinde nog in ontwikkeling. Gedacht wordt aan een kaasmarkt op het Jan Boonplein, wandelingen in het centrum van het dorp, een carillonconcert, optredens van de winnaars van de liedjeswedstrijd, de finale van de themadag De Vernufteling en er is muziek en theater.