De goedheiligman heeft ons land verlaten. Een jaar lang kan thans de Zwarte Pietendiscussie dus worden hervat. Of viel u niet op dat tijdens het bezoek van de Sint de discussie wel verstomd leek.
Nu is het ook de tijd voor de Kerstman. Bij dit feest kan de discussie zomaar oplaaien dat het een door Coca-Cola met consumentisme opgeladen figuur betreft. Nu is één die niet alleen voor kinderen is verzonnen maar ook voor ouderen. Snuisterijen en dure cadeaus worden gewisseld onder het door de Oude Germanen nog gebruikte heiligdom ten tijde van de midwinterviering. De Oude Germanen gebruikten een eik die lichtgevend werd versierd. En uiteraard als het even kan na de viering ook werd verbrand. Je ziet een stapeling van de viering van de geboorte van het Christuskind, oud Germaanse rituelen en de Kerstman. Me dunkt dat over zo’n combinatie er wel wat kritisch over te praten valt.
Bij ons is deze maand december de voorloper van allerlei onheil in 2015. Grote veranderingen in de zorg, zware aantasting van de pensioenen, uiteendrijven van zij die hebben en zij die niet hebben.
Ooit was het politiek nastreven van een gelijke verdeling van: arbeid, macht, kennis en inkomen een in Nederland levende ideologie. Het nu heersende liberalisme kan het beste worden aangeduid met het kapitalistische liberalisme. Dat betekent dat het huidige liberalisme een werktuig is verworden in de handen van hen die met geld geld verdienen. Er verschijnen steeds meer publicaties die de samenleving verdelen in drie categorieën. De onderklasse de middenklasse en de rijken en steeds rijker wordende bovenklasse. Beslist geen revolutionaire praat van mij maar gewoon feiten die voor iedereen zijn te verifiëren als je de media volgt.
Wat voor feiten zijn er. De door de overheid geregisseerde solidariteit tussen de drie klassen is losgelaten.
De onderklasse moet het met steeds minder overheidssteun doen, sociale ondersteuningsfondsen zijn of worden geprivatiseerd en uitgehold, het inhoudelijk aanbod wordt verschraald en men wordt aangewezen op hulp van familie, vrienden en buren. De onderklasse heeft geen financiële middelen om de extra ondersteuning uit eigen zak te kunnen betalen. Voedselbank en Vincentiusvereniging achtig armenondersteuning zijn zichtbaar en sterk in opmars. Van bijstandsgerechtigden worden tegenprestaties verwacht, vaak in de vorm van vrijwilligerswerk. Vrijwilligerswerk dat tot voor kort reguliere arbeid was duikt daarbij op.
De middenklasse ziet de welvaart ogenschijnlijk toenemen doordat zij de sociale premies en pensioenpremies die ze moeten betalen zien dalen. Het netto-inkomen neemt dus toe. Maar owee als er wat gebeurt en men afhankelijk wordt van sociale arrangementen of als de pensioenafhankelijkheid een feit wordt. Dan is het maar de vraag of iemand zo slim is geweest zich tijdig met het extra nettoloon (dat tekort blijkt te schieten om het goed te doen) bij te verzekeren. Ik durf de stelling aan dat dit goed bijverzekeren vaak niet het geval zal blijken te zijn. Hoe lang zal de middenklasse nog toehappen naar deze voorgehouden worst?
Tja en de rijken? Die vissen al het vrijvallende geld in toenemende mate op, met geld maak je nu eenmaal geld. Vooral sinds de jaren tachtig. Belastingen op vermogens en winsten gingen omlaag, liberalisering maakte het mogelijk kapitaal elders in de wereld te stallen, op zoek naar de laagste tarieven. Mensen met gewone banen profiteerden daar niet van en ontvangen zo een steeds kleiner deel van de economische vruchten. De factor arbeid verliest dus weer. Terwijl een zichzelf versterkend proces vermogenden met aandelen, exorbitante managerssalarissen, eigen bedrijven, patenten of ander bezit steeds rijker maakt. Het mechanisme dat vermogenden steeds meer bezitten ten koste van degenen die alleen loon krijgen, is inherent aan het kapitalisme.
Een analyse overeenkomstig Pikkety die in de media sinds kort door grote groepen in onze samenleving blijkt te worden gedeeld.
Er zijn ondertussen steeds meer miljonairs in Nederland. Uit onderzoek van Capgemini en RBC Wealth Management blijkt dat vorig jaar 173.000 Nederlanders een vrij belegbaar vermogen hadden van meer dan een miljoen dollar. Dat is 16,5 procent meer dan een jaar eerder.
Volgend het CBS is het totale vermogen van mensen in Nederland gedaald in de periode van 2011 naar 2012. Maar dit nieuws verhult een ander verhaal. De rijkste 20% van Nederland had in 2009 75,5% van het vermogen in handen. In 2012 was hun aandeel gestegen naar 80,5%. De rest van Nederland werd armer.
In 2015 worden de volgende stappen gezet in de onttakeling van de solidaire samenleving.
Behalve in België, daar hebben de vakbonden een front gemaakt tegen deze onttakeling. Hoe dat gaat aflopen zullen we de komende maanden zien. Met als klapstuk bij ons de verkiezingen voor provinciale staten die wel eens een aardverschuivingen in het politieke landschap kunnen laten zien.