De moord op een jonge vrouw in Amsterdam en de actuele gebeurtenissen hebben ook in Purmerend diepe emoties losgemaakt. Veel inwoners zijn geschokt en roepen om meer politie op straat, in de hoop dat zoiets nooit meer gebeurt. Maar veiligheid is niet simpelweg een kwestie van meer blauw op straat.
Experts wijzen erop dat gemeenten hier maar beperkte invloed op hebben. Het aantal agenten wordt landelijk bepaald, en meer politie betekent niet automatisch minder geweld. Voor echte veiligheid is een andere aanpak nodig: preventie, bewustwording en het doorbreken van diepgewortelde patronen van agressie
Tegelijkertijd komen in de reacties vaak twee vormen van schuld aanwijzen naar voren. Victim blaming betekent dat het slachtoffer deels de schuld krijgt: “Waarom ging ze alleen uit?” of “Waarom droeg ze dat?” Het geeft een vals gevoel van controle, maar doet geen recht aan de werkelijkheid: de dader is altijd verantwoordelijk en daar moeten we naar kijken. System blaming wijst juist naar het systeem (de politie, de gemeente of de overheid) alsof zij volledig hadden moeten voorkomen dat dit gebeurde. Dat helpt niet, omdat het systeem beperkte middelen en bevoegdheden heeft en geweld niet volledig kan voorkomen; echte verandering vereist dat de samenleving zelf gedrag en normen verandert.
Beide reacties zijn begrijpelijk, maar onvolledig en riskeren af te leiden van wat echt nodig is: structurele verandering in hoe we omgaan en denken over vrouwen en geweld.
Onderzoek laat zien dat dit geen losstaand probleem is, maar diep geworteld in sociale structuren. Vrouwen kennen hun dader vaker dan mannen, vooral bij bedreiging, mishandeling en seksueel geweld. Het gaat vaak om een buur, vriend, collega en nog vaker om een (ex)-partner. Vrouwen zijn daarnaast relatief vaker slachtoffer in uitgaansgebieden, op het werk of bij iemand thuis.
Tussen 2017 en 2021 werden 215 vrouwen en 434 mannen vermoord. Bij vrouwen was in meer dan de helft van de gevallen de (ex-)partner de dader, terwijl dit bij mannen slechts 4,6% was. Mannen werden daarentegen vaker door kennissen of binnen het criminele circuit omgebracht. Dit wijst erop dat vrouwen in Nederland een minder veilige sociale omgeving hebben.
Hoogleraar genderstudies Marijke Naezer benadrukt dat de grootste uitdaging een maatschappelijke omslag is. Zolang seksisme en vrouwonvriendelijke houdingen normaal zijn, blijft de kans op geweld bestaan. Het begint bij de manier waarop we praten, denken en handelen in het dagelijks leven. ‘Het creëren van een sociale veilige omgeving waarin gender gerelateerd geweld geen plaats kan vinden.’
In Purmerend worstelt de gemeente met beperkte middelen, terwijl er ook andere urgente taken liggen zoals jeugdzorg, GGZ en opvang van asielzoekers. Lokale bestuurders kunnen veel doen, maar hun mogelijkheden zijn beperkt door landelijke keuzes en jarenlang bezuinigingsbeleid.
Veiligheid is daarom niet alleen een taak van de overheid. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid: aanspreken van ongewenst gedrag, elkaar beschermen en erkennen dat echte verandering begint bij de samenleving zelf. Alleen zo kan het fundament worden gelegd voor een stad waarin iedereen zich veilig voelt.