Zijn onze medemensen en dus de politici nu ineens barbaarser geworden? Als je afgaat op alle negatieve energie die er door de dames en heren wordt opgewekt, zou je het wel denken. Maar tegelijkertijd besef ik dat culturele ‘veranderingen’ altijd zo gaan. Het nieuwe wordt altijd als barbarij begroet door de oude cultuur.
Kenmerken van het hedendaagse nieuwe is toch wel de oppervlakkigheid die je in alle geledingen van de samenleving ‘de macht’ ziet overnemen. Er aan ontkomen is welhaast ondoenlijk. Onvoorstelbaar is de hoeveelheid informatie en entertainment die mensen op zich af zien komen. Diepgang is uit de mode. Inspanning als voorwaarde om tot iets waardevols te komen, dat hoort juist helemaal bij de oude beschaving. Voor de burgers van de 19de eeuw was de inspanning die ze moesten doen om bijvoorbeeld Bach, Haydn en Beethoven te begrijpen een genoegen. Maar zo is het niet meer voor de massamens van nu. De toegenomen complexiteit van de beschaving heeft een wanverhouding doen ontstaan tussen inspanning en genoegen. Met als gevolg dat men liever op zoek gaat naar gemakkelijker ‘inspanningen’, die uiteraard wel leuk moeten zijn.
Af en toe betrap ik mezelf erop dat deze oppervlakkigheid ook voor mij besmettelijk is. Tegelijkertijd besef ik dat die besmetting toch onontkoombaar is. De oppervlakkige cultuur komt immers niet van buiten, maar uit de beschaafde oude samenleving zelf. Uit onszelf dus. De verstedelijking, de technologische ontwikkeling en de globalisering hebben er een belangrijke bijdrage aan geleverd. Onverwacht krijg je daardoor zaken onder ogen waarvan je denkt: ’wie dit schreef weet ik niet maar ik gek lees het’. De afgelopen week had ik dat weer toen ik stuitte op een scabreuze twitterdialoog tussen een lokale figuur en een Krapuul van krapuul.nl. Op de tv zag ik hoe een presentator een vertegenwoordiger van een gemeente die net was uitgeroepen tot zeer burgervriendelijk, op schandelijke wijze als een hond begon te berijden. Een rechter deed uitspraak in een als een politiek proces weggezette zaak. Met als resultaat dat we nu allemaal medemensen met een opvatting die ons niet zint, straffeloos voor fascist kunnen uitmaken.
Al deze zaken leveren een realiteit op waarmee je zeker als politicus gewoon moet leren omgaan. Doe je dat niet dan zet je jezelf buitenspel. Dat hebben VVD, PVV en toch ook wel CDA als eerste goed doorgehad. In weerwil van bijvoorbeeld hun afbraak van oude kunst en cultuur, concluderen deze partijen dat het publiek ook ontvankelijk is voor nieuwe kunst en cultuur. Kijk naar de volle zalen die de producties van Joop van den Ende trekken, de massaoptredens van de Toppers en Andre Rieu en kijk naar wat de Volendamse muziekhausse aan publiek trekt. Voetbal als massavermaak krijgt gratis politiehulp, evenementen moeten er voor gaan betalen.
Het is logisch uit electoraal oogpunt (de macht) dat nieuwe politici op deze gemakkelijke inspanning net zo oppervlakkig mee surfen. Met als laatste loot een Kamerdebat waarin geëist wordt dat Radio 2, 35% Nederlandse muziek uitzendt. Een qua effect zinloze en krachteloze tijdsbesteding van onze Kamerleden. De kamer gaat er namelijk helemaal niet over. Maar wel een duidelijk signaal naar de oppervlakkige mens dat hun politici snappen waar behoefte aan is.
Als je naar de geschiedenis van onze sterk door Amsterdam beïnvloedde regio kijkt, dan zie je bovendien wat er steeds gebeurde. In een periode van bloei werden alle culturen gedoogd. Telkens als er een crisis optrad werd er juist repressie op andere culturen uitgeoefend. In dat opzicht ook niets nieuws onder de zon dus. Van Plato tot Ortega y Gasset tot dichterbij Jacques de Kadt en vandaag Allesandro Barrico is deze ontwikkeling door de eeuwen heen geanalyseerd en beschreven.
‘Lees eens een boek’, zei ik laatst tegen iemand die ik hier met de term leeghoofd aanduidt. ‘Lees De Barbaren van Allesandro Barrico of een ander boek erover’. Het antwoord was ‘ik heb in mijn leven al een boek gelezen, waarom nog één?’Tja tegen zoveel adremme domheid zijn de goden niet opgewassen!