In de media duiken de laatste tijd berichten op over het geheime overlegcircuit tussen politici. In dit niet voor burgermansoren bestemde overleg tussen de elite politici van Nederland wordt van alles afgekletst en uitonderhandeld. Landelijk bekend in dit verband is de commissie ‘stiekem’ uit de tweede kamer. Het geheime overleg tussen fractievoorzitters van landelijke partijen over binnenlandse veiligheidszaken vindt in die commissie plaats.
Lang heeft de SP om principiële redenen haar poot stijf gehouden om te weigeren aan dit stiekeme overleg deel te nemen. Maar de SP is deze week gezwicht en neemt met ferme tegenzin toch plaats in de clup van geheime zaken. Jammer dat de SP er zo lang over deed om te zwichten want daardoor zijn veel zaken die de stiekeme inkijkoperaties bij de SP en de individuele SP aanhang betroffen aan haar waarnemingen ontgaan. Ik was er nimmer bij en kan het dan ook alleen maar uit speculatieve bron waarmaken, maar reken maar dat de SP de afgelopen jaren bespioneerd is tot op het bot. Of het geheimhouden van bespioneerde SP-ers en hun geheimen hoeft nu niet meer (alles is al bekend en de partij is tot in de hoogste kringen geïnfiltreerd) of er bestaat inmiddels een tweede nog geheimere commissie stiekem waarin alleen partijen die de regenten van Nederland herbergen zijn toegelaten. Ik houd het al speculerend maar even op het laatste.
In plaatsen waar de PvdA het lang voor het zeggen had is vaak ook zo’n geheimhoud cultuur waarneembaar. Niet helemaal zonder reden wordt PvdA vaak als afkorting van Partij van de Acherkamertjes gezien. Niet echt fair want de PvdA erfde het achterkamertjesoverleg ook maar van de overgeleverde christelijke bestuurscultuur. Maar eerlijk is eerlijk de partij zorgde goed voor de erfenis, net zoals nu de SP blijk geeft dit estafette stokje te kunnen overnemen.
In Amsterdam klaagde de gemeenteraad recent dat er teveel stukken geheim worden gehouden. Burgemeester Cohen kon niet anders dan na beoordeling van de feiten toegeven dat dit waar is. PvdA-wethouder Gehrels spant de kroon. Haar motto is heel toepasselijk: ‘hoe transparanter, hoe charmanter’. Snel worden er excuses verzonnen. Natuurlijk zijn het weer de ambtenaren die te snel het predicaat geheim op stukken plakken. Niks makkelijker dan de dienstbodes van de politieke bestuurders de zwarte piet toe te spelen. Die kunnen zich alleen publiekelijk verdedigen met daarbij de vrees hun baan te verliezen. Uit een recent onderzoek van de minister van Binnenlandse Zaken PvdA minister Ter Horst lijkt dat de meest ambtenaren weinig vertrouwen hebben in het kunnen melden van integriteitschendingen binnen de werksfeer. Als een politiek bestuurder liegt dan is dat een integriteitschending en een ambtenaar zou daarmee toch een kant op moeten kunnen om dat aan de kaak te stellen. Maar vaak blijkt juist de geheimhouding rond de meldclubjes voor dit soort integriteitschendingen zo lek als een mandje. Veel ambtenaren lieten dan ook in het onderzoekje van mevrouw Ter Horst weten niets te zien in meldingen via integriteitprocedures. Mevrouw Ter Horst zou er wat op verzinnen, maar na die belofte ontstond er een oorverdovende stilte. Ondertussen was de vrees bij de potentiële over integriteit klagende ambtenaren er natuurlijk weer wel even in gezet.
PvdA wethouder Lodewijk Asscher gaf een wat chiquere draai aan het verhaal. Volgens hem ligt het soms ook aan de manier waarop iets in het automatiseringssysteem is ingevoerd. Bij deze bestuurders komt niet eens het besef op dat het ook wel eens aan henzelf zou kunnen liggen, dat vind ik heel verontrustend want dat betekent dat de duistere praktijken gewoon worden voortgezet.
In Purmerend is door toedoen van de Stadspartij veel achterkamertjespolitiek en onnodige geheimzinnigdoenerij uitgebannen. Via mijn beeldbuis zag ik hoe deze partij fel van leer trekt tegen alle pogingen om deze oude cultuur in Purmerend sluipenderwijs weer in te voeren. Volgens de Stadspartij was op slinkse wijze aan een concept reglement, dat het overleg tussen fractievoorzitters regelt, als vanzelfsprekende taak toegevoegd dat hierbij zaken in vertrouwelijkheid aan de orde kunnen komen. Zelfs ik kon bedenken dat je zo in ‘vertrouwelijkheid’ van alles, ook per ongeluk, kunt bespreken. Bijvoorbeeld om uit haastredenen gemeentelijke dingen te doen, zonder behoorlijke behandelwijze en daarover dan aan het bestuur geen moeilijke vragen te stellen. Ik verzin zo maar een paar zaken in dit verband zoals: het zonder bouwvergunning plaatsen van een parkeergarage op of nabij de Koemarkt, het opslaan van allerlei grond op de begraafplaats, het plaatsen van een urnenmuur op een andere begraafplaats en er maar meteen een strooiveld ook aan toevoegen. Ik verzin maar wat maar sluit tegelijkertijd niets uit. Gelukkig wil de Purmerendse raad, onder aanvoering van de Stadspartij, niet terug naar de oude geheimschrijverij en achterkamertjespolitiek.
Opmerkelijk in dit verband was wel de openhartigheid waarmee de Purmerendse PvdA fractievoorzitter Jos Lutz in het Gezinsblad verslag deed van een autotochtje in de wagen van Stadspartij-fractievoorzitter Ernst Ankersmit. Ik begreep dat er vrijelijk en openhartig werd gekeuveld tussen de heren in het autootje van Ankersmit. Jos Lutz citeerde Ankersmit uitvoerig. Of hij was zelf verder stil of hij hield de eigen betogen uit de pers, onder het motto ‘wie schrijft bepaalt’. Ik ben benieuwd of Ankersmit binnenkort met citaten van Lutz ook de publiciteit zal zoeken uit dit autootjesoverleg.
Klik hier voor de column in het Gezinsblad.