Plotseling is er een Purmerends veteranencomité. Veteranen heb je in alle soorten en maten. Oud-veteranen die zijn uitgezonden naar Nederlands-Indië, Nieuw Guinea of Korea. En jong-veteranen, vanaf de missie Libanon en alle vredesoperaties die daarna kwamen.
De ruim vierhonderd veteranen die in Purmerend wonen, hebben sinds kort een eigen ontmoetingsplek. Elke eerste woensdag van de maand komen ze bijeen in café-restaurant Spijkerman aan de Neckerdijk. Daar kunnen de ex-militairen die bij een buitenlandse missie betrokken zijn geweest, elkaar in ongedwongen sfeer ontmoeten. "We zijn er voor alle veteranen uit Purmerend en omgeving. Dus niet alleen één krijgsmachtonderdeel, zoals veel officiële veteranenverenigingen. Wij zijn er voor iedereen die als militair van de landmacht, luchtmacht, marine of Koninklijke marechaussee bij een buitenlandse missie betrokken is geweest. En hun partners. Want die hebben vaak ook veel met hun man of vrouw meegemaakt. Zij zijn vaak de enigen die naast de legerkameraden de verhalen te horen krijgen”, vertelt een woordvoerder van het comité. "Of juist niet”, haast hij zich te zeggen.
Het comité richt zich primair op het periodiek houden van een veteranenreünie van militairen die zijn uitgezonden voor wat zo eufemistisch uitgezonden naar overzee of militaire vredesoperaties wordt genoemd. De officiële opening van het Veteranencafé is woensdag 4 maart, in het bijzijn van een vertegenwoordiging van het landelijk Veteranenplatform en het Purmerends college van burgemeester en wethouders. In dat Purmerendse college zijn geen militaire veteranen te ontdekken maar wel een aantal dat zich erop laat voorstaan politiek veteraan te zijn. Kennelijk kan dat ook als een vredesmissie, maar dan op eigen locatie worden gezien.
Merkwaardig is het dat de veteranen uit de tijd van de koude-oorlog geen blijk van belangstelling krijgen van het Purmerends veteranencomité. Er zullen in Purmerend toch ook vele voormalige dienstplichtige militairen zijn die in wat voorheen West-Duitsland werd genoemd, permanent of periodiek gestationeerd waren om de vrede aan de grens -het ijzeren gordijn- met het Oostblok zien te bewaren. Veel veteranen uit die koude-oorlogstijd denken nog steeds terug aan de spanning van toen: ‘komen ze wel, of komen ze niet’? Die spanning werd er door de Oost-West politiek wel ingehouden en er door het militaire kader ingepompt. Sommigen draaiden er helemaal op door S 5 (knettergek) hing dan als veroordeling boven je hoofd. Net zoals ook wel eens met iemand in een overzeese missie gebeurde of bij een zogenaamde vredesmissie gebeurt.
En als ik zelf de donderende knal hoor, die veroorzaakt wordt door een carbidschieter, dan veer ik op met als eerste gedachte: ‘het begint’! Het voorgaande zinnetje leest ontspannen maar is in de kern wel serieus bedoelt. Als voormalig veteraan stond ik menig maal vooraan oog in oog met wat wij allemaal voor ‘Russen’ of ‘het rode gevaar’ uitmaakten. Hun spionnen krioelden als mieren tussen ons, werd ons door onze superieuren voortdurend voorgehouden. Maar zoals u inmiddels uit overlevering weet, wij maakten zoveel indruk dat de Russen het niet eens gewaagd hebben. Uiteindelijk viel er dus geen schot over en weer, maar er waren genoeg spannende momenten. En ik kan u verzekeren hele nare situaties, die je er nu als koude-oorlog veteraan gratis als ervaring bij kreeg. Mijn maten en ik spraken af in plaats van de sterke verhalen, die veteranen gewoonlijk in hun omgeving vertellen, vooral de nare verhalen door te vertellen.
Net zoals een overleden oom van mij deed. Als soldaat was hij onder leiding van kapitein Westerling in het voormalige Nederlands-Indië actief geweest. Zijn geest en daardoor zijn karakter bleek er terug in Nederland volledig door van slag geraakt, om het maar voorzichtig uit te drukken. Niemand geloofde toen wat hij allemaal had meegemaakt. Dat soort gruweldaden deden Nederlanders niet. Dat maakte hem extra agressief en uiteindelijk reageerde hij dat, zonodig gewelddadig, af op alles wat maar met politieke propaganda op hem probeerde in te praten. De politiek was voor hem dé hoofdschuldige van wat hem was aangedaan. Hopelijk worden deze en soortgelijke verhalen ook gewisseld tijdens de Purmerendse veteranenreünie.