Van Oud- naar Nieuwjaar

🔊 Lees voor
Net bekomen van het kerstgeweld staat de feestelijke jaarwisseling voor onze neus. Het oude jaar wordt uitgewuifd en het nieuwe jaar begonnen. Even vuurwerk en dan over tot de orde van de dag: het Nieuwe Jaar.
Daar moet uit commercieel oogpunt toch meer uit te halen zijn dan oliebollen, appelflappen en wat vuurpijlen en geknal, maar dit terzijde.
Nu beperkt het zich even tot allerlei goede voornemens en gezucht over de vele kilo’s die tussen Kerst en Nieuwjaar erbij komen, terwijl die kilo’s die erbij komen tussen Nieuwjaar en Kerst gemakshalve worden vergeten.

De Germanen, die wisten wat feestvieren was. Zij vierden van oud-tot in-nieuwjaar het Joelfeest. Dat feest duurde 12 dagen en nachten. Het begon op 25 december, als de dagen gingen lengen, en het duurde tot 6 januari. Na 8 dagen was er het hoogtepunt, dat was de dag die we nu duiden als 1 januari. Grote vuren, dierenoffers en veel eten en drinken waren in de hele periode dan gebruikelijk.

De Saksen, een oud Germaans volk uit het toenmalige noordoosten van Nederland en noord Duitsland, vierden het midwinterfeest door een als koning Winter verkleedde figuur uit te nodigen bij het haardvuur. Ze geloofden door de winter op die manier als een persoon of Godheid te verwelkomen, deze dan minder koud, streng en hard zou zijn.
De Saksen in Duitsland waren nog lang trouw aan hun eigen religie. Hardhandig maakte Karel de Grote daar later een einde aan en bekeerden hen tot het christendom.
De Germaanse viering van de jaarwisseling is na de kerstening van de ‘heidense’ feestdagen een bescheiden ritueel geworden.

Vermeldenswaard is nog dat bij de Romeinen het nieuwe jaar vooreerst op 1 maart begon, totdat Julius Caesar in 44 v.Chr. de Juliaanse kalender invoerde. Vanaf die tijd was Nieuwjaar op 1 januari. De Romeinen offerden sindsdien op die dag aan de god Janus (waarnaar januari is genoemd) om hem mild te stemmen voor het aankomende jaar.

In de loop der eeuwen heeft men, wat nu wel Vadertje Tijd wordt genoemd, op uiteenlopende manieren gestalte gegeven en is deze voorzien van allerlei symbolen en attributen. Inmiddels zijn dat een zeis en een zandloper. Maar een cultfiguur gelijk aan Sinterklaas of Kerstman is het nooit (of nog niet) geworden.
Vadertje Tijd geeft zeker in de donkere dagen na kerst een zekere stabiliteit en voorspelbaarheid, door de cyclus van uren, dagen, maanden, jaren in het leven van mensen te bepalen en ook het besef dat elke dag maar 24 uur heeft.
Als klap op de vuurpijl maait hij met één haal van zijn zeis het oude jaar weg en luidt hij het nieuwe jaar in. Begeleidt door een orkest van sterren, bliksemslagen en gedonder, symbolisch heden ten dage door vuurwerk verbeeld.

Een gezellige jaarwisseling en veel geluk en vooral gezondheid voor de komende 366 dagen….. jawel 2024 is een schrikkeljaar!