Een beetje ondergesneeuwd, in het weekje dat vooral over integriteitproblemen van onhandige VVD-bestuurders en een domme CDA-er ging, waren de problemen van de PvdA in Groningen. De Drentse Commissaris van de Koningin Jacques Tichelaar (PvdA) velde een vernietigend oordeel: ‘De PvdA in de stad Groningen is tot op het bot verdeeld, doet aan verdeel-en-heerspolitiek en kenmerkt zich door intimidatie, roddel en achterklap. Daarom moet er een grote schoonmaak komen’. Volgens hem moet iedereen die iets te vertellen heeft binnen de Groningse PvdA weg.
Het in politieke kringen bekende gezegde dat de PvdA zijn eigen vijanden voortbrengt, wordt maar weer eens bewaarheid. Als je goed oplet, dan lees je in kleine berichtjes wel eens meer over soortgelijke zaken in den lande. Zou het tot de PvdA-cultuur horen? Wie weet. Zelfs de VVD kwam ooit voort uit een cirisis binnen de naoorlogse PvdA.
Ook de Purmerendse PvdA heeft in het verleden een kleine crisis doorgemaakt. Dat herinnerde ik me in combinatie met een andere gebeurtenis door het bericht van Tichelaar. Het was eind jaren ’80 van de vorige eeuw dat de toen bekende partijcoryfeeën Willem van der Knoop en Jos Feijtel de zaak in Purmerend analyseerden en met aanbevelingen kwamen. De partijvertegenwoordiging in de Purmerendse gemeenteraad diende grondig te worden opgeschoond. ‘Nieuw bloed’ moest de kieslijst snel gaan versterken. Dat was althans een van de meest in het oog lopende aanbevelingen. Om een lang verhaal kort te maken, zo kwam de onlangs overleden Hans Engels als een van nieuwe bestuurders plotseling prominent naar voren. Dat was meteen de hoofdreden waarom ik me die periode uit de roerige Purmerendse PvdA-periode ook herinnerde.
Nu, hopelijk kan de Groningse PvdA zich, net als toen de Purmerendse PvdA, gelijk aan de mythologische Phoenix doet, vernieuwen. Uiteraard een zaak om goed te blijven volgen nu, ook de bekende PvdA-crisismanager Dig Istha in Groningen wordt ingevlogen om daar wethouder te worden. Het rondreizende circus van professionals die lokaal worden ingezet om collegeverantwoordelijkheid te krijgen neemt zo ook steeds meer vorm aan. Maar dit terzijde.
Ondertussen nadert het kabinet Rutte en (hij wordt genoemd) Lodewijk Asscher zijn oprichtingsmoment. Met een programma dat ik in een van de vorige columns reeds voorspelde. Veel gepolder, veel van het radicale midden. Als het om regeren gaat hebben we ineens een eenpartijstelsel dat door een veelheid van kleurrijke andere partijen op vaak folkloristische wijze kritisch wordt gevolgd. Elke regeringswissel, na opzwepen van het volk en veel toneelspel voor de verkiezingen, levert hetzelfde tafereel op. Ook hier zou je van een Phoenix-achtige situatie kunnen spreken. Of dat fout is? Het is momenteel het beste wat we met zijn allen als bestuurlijk stelsel kunnen bedenken. Slechts crisissituaties kunnen hier een drastische breuk in doen ontstaan, zo leert de historie ons. Die situatie doet zich gelukkig niet voor.
Er wordt wel van crisis en depressie gesproken, maar is dat wel echt zo. Elk morgen sla ik de gordijnen open en zucht ik tegen mijn vrouw: ‘ochtend buiten en nog steeds crisis, volgens sommigen zelfs een depressie’. Mijn vrouw zegt dan steevast: ‘zeker net weerman Jan Visser weer gehoord’.
De afgelopen weken wordt het drukker en drukker in mijn adviespraktijk. Vandaar ook dat gezucht. De eindejaarsafsluiting nadert en de boeken moeten her en der op orde worden gebracht. Inhuur van specialisten moet bij menig bedrijf de ontbrekende kennis en mankracht tijdelijk komen versterken. Dat betekent voor die specialisten dat ze veel onderweg zijn. Net als ik merken ze dan hoe druk het in de Randstad op het uitbreidende asfalt is. Als je in de jaarboeken kunt kijken, ontwaar je heel vreemde financiële ontwikkelingen. Voornamelijk door de snelle veranderingen van de factor arbeid in bedrijven, steeds minder vaste arbeidscontracten en steeds meer flexibele inhuur voor korte en langere tijd. Vandaar misschien ook al die files op de weg? Collega’s die van de ene naar de andere firma reizen om hun kunstje daar te vertonen?
Is het soms geen echte crisis of depressie maar een transformatie van het inzetten van de bekende vijf productiefactoren: kapitaal, grondstoffen, arbeid, informatie en ondernemerschap? Is hier ook het Phoenix-principe van toepassing? De tijd zal het leren.