Op maandag 12 mei jl. overleed socioloog en columnist J.A.A. van Doorn op 83 jarige leeftijd.
Het was ergens in de 80-er jaren dat ik me zijn leer theorieën eigen moest maken.
Gelukkig schreef hij naast wetenschappelijke publicaties ook zeer leesbare columns, anders was ik er snel op afgeknapt.
Zijn publicaties en in het bijzonder zijn columns geven een analyse en denkrichting aan die de tand des tijds nog lang zal doorstaan.
Sociologie wordt niet als een exacte wetenschap gezien. Wetmatigheden zoals die in de natuur-, wis- en scheikunde bestaan, zijn in de sociologie juist afwezig. Is het niet door de tijd, dan wijzigen door de inzichten van degenen die analyseert de ‘sociologische wetmatigheden’. Het is een beschouwende wetenschap, mits goed onder woorden gebracht zeer boeiend.
Jaqcues van Doorn had overigens wel een ‘sociologische wetmatigheid’ ontdekt.
Aan zijn denken lag de constante loop van de geschiedenis ten grondslag.
Ideologieën die proberen de loop van de geschiedenis te verleggen, zijn volgens Van Doorn tot mislukken gedoemd.
Tot nu toe houdt die ‘wetmatigheid’ stand.
Naast die wetmatigheid laat hij niet af te waarschuwen tegen meerderheidsstandpunten. Zijn waarschuwingen komen op het volgende neer. ‘Indien zoveel mensen het roerend met elkaar eens zijn, dan lijkt hun mening onweerlegbaar. De meerderheid kan geen ongelijk hebben denkt de zwijgende massa..
Maar hoe meer mensen eenzelfde standpunt innemen, des te groter is de kans dat ze elkaar onnadenkend napraten en des te verstandiger wordt het dan dat standpunt eens grondig te analyseren.’
Over machtsverhoudingen was Van Doorn ook duidelijk. ‘Macht heeft tegenmacht nodig. Als het evenwicht naar links helt, moet de nadenkende mens rechts meer gewicht geven, en omgekeerd’.
De waan van de dag is volgens Van Doorn de ernstigste bedreiging voor een samenleving.
Zijn leer theorieën spoken voortdurend door mijn hoofd als ik zie hoe mensen acteren, beslissen en als schapen populistische standpunten volgen.
Laten we het in dit verband eens hebben over Trots op Nederland van mevrouw Verdonk. De partij wordt algemeen gezien als een concurrent voor de partij van Geert Wilders, maar is dat zo?
De ‘u vraagt wij draaien politiek’ spreekt kiezers van alle partijen aan. Dat is een eeuwige wetmatigheid. Ook de kiezers van de partijen die liever niet zouden willen weten dat een groot contingent domme mensen de vorige keer op ze stemden, schuiven heen en weer.
In een recent kiezersonderzoek van Maurice de Hond haalt de partij van Verdonk 26 zetels.
Waar komen die zetels vandaan?
Niet bij de partij van Wilders, die wint zelfs nog één zetel ten opzichte van de vorige verkiezingen.
Nee het inleveren komt van: PvdA, verlies 14 zetels; VVD, verlies 10 zetels; SP, verlies 9 zetels; CDA ; verlies 8 zetels.
Het verlies van die ideologische partijen is dus de winst voor de partijen die de waan van de dag als politieke ideologie uitdragen. De waan van de dag wordt momenteel gedomineerd door: selectief marketing denken, politieke incorrectheid en misleiding, grofheden worden goedgepraat en kretologieën worden de vrije loop gelaten.
Trefwoorden waar het voorbeelden hiervan betreft zijn: kinderopvang, kredietcrisis, de westerse oliesjeiks zijn de regeringen, amateuristische statistieken en onderzoeken presenteren als marketing instrument, ganzendrama, ‘knettergek’, inval in Irak, Afghanistan, clusterbom, vettaks, rook verbod, fijnstof, klimaatcrisis, eenrichtingsverkeer ‘stadje’, staking streekvervoer, afschaffen pensioensparen, verhoging BTW, verplaatsen Purmaryn, verpakkingsbelasting, inburgeringsbeleid, prachtwijken, lerarensalarissen, vrijheid van meningsuiting, meteorenflats en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Van Doorn was daar kort en bondig over in een voorbeeld.
,,De laatste tijd”, zo schreef Van Doorn in 2004, ,, zijn we in ons land getuige van een snel escalerend conflict dat bijna geheel volgens het boekje verloopt. Alles komt langs: het uitvergroten van incidenten, het zoeken naar zondebokken, suggestief woordgebruik, en regelrechte verdachtmaking, met als eindresultaat dat een duidelijke herkenbare minderheid, eerst genegeerd, nu meer en meer wordt gestigmatiseerd. Ik bedoel natuurlijk de Nederlandse moslims.”
(bron foto: Literatuurplein)