Verslag van het bezoek van John Heijnen, fractieondersteuner van de Stadspartij, aan het COA te Zaandam op dinsdag 1 maart 2016, op uitnodiging van Enny Smit-De Wolf. Dit verslag is een momentopname.
Uitnodiging
Sinds enkele maanden geeft Enny Smit-De Wolf uit Purmerend, Nederlandse les aan asielzoekers van het Asiel Zoekers Centrum (AZC) in Zaandam. Toen ik dat hoorde heb ik gevraagd om een keer met haar mee te mogen en dat gebeurde dinsdagmiddag 1 maart jl.
De ontvangst en de plaats van lesgeven
Er zijn 500 vluchtelingen in het AZC ondergebracht.Huisvesting vindt plaats in tenten in het Burgemeester In ’t Veldpark.
Asielzoekers die lessen Nederlands willen ontvangen komen naar de Noorderkerk, welke praktisch tegenover het tentenkamp van het AZC ligt. Deze kerk fungeert als ontmoetingsplaats voor de asielanten en vrijwilligers die de lessen verzorgen. Er is geen verplichting voor de asielzoeker om aan deze lessen deel te nemen. Daardoor zijn degenen die komen dan ook zeer gemotiveerd om aan deze lessen deel nemen. Voordat de lessen beginnen drinkt men samen een kopje koffie/thee en wordt kennis gemaakt met iedereen die binnenkomt en probeert met elkaar te praten. De sfeer is heel prettig en ongedwongen. Iedereen geeft elkaar een hand (vrouwen worden niet overgeslagen) en ook met hen zijn de gesprekken gemoedelijk. Het lijkt geen verschil te maken of de mensen nu uit Syrië, Eritrea, Afghanistan of welke andere landen zij komen.
Belangrijk voor vrijwilligers
De vrijwilligers dragen een naambordje met voornaam. Enny heeft ook een speciaal g-mailaccount aangemaakt, voor een aantal vluchtelingen van haar groep, om zo met hen in contact te blijven. De vluchtelingen kunnen ineens, een dag van tevoren te horen krijgen dat zij op transfer moeten en het kan zijn dat er dan geen afscheid kan worden genomen, vandaar dit contact. Foto’s worden uitgewisseld.
Eerste indrukken
Mijn eerste indrukken zijn positief en wat mij verder opvalt is het respect dat deze mensen tonen voor de vrijwilligers die hen het Nederlands proberen bij te brengen. Na de ontvangst met koffie in de (grote) hal van de kerk gingen we naar het middenschip van de kerk om met de lessen te beginnen. Er waren enige tientallen asielzoekers aanwezig om les te ontvangen.
Les geven in het middenschip van de kerk
Ik zat bij de groep aan wie Enny les gaf. Het was mij duidelijk dat deze lessen terdege waren voorbereid en dat deze voorbereiding haar de nodige tijd moest hebben gekost. Ze geeft les aan mannen uit Syrië, Eritrea, Afghanistan, net wie er aanschuift in haar groep, maar door de tijd heen is dat wel een ‘vaste groep’ geworden.
Deze mensen volgden de lessen geboeid en probeerden al na een korte tijd korte zinnen te formuleren. Het enthousiasme waarmee dit gebeurde was voor mij ’n eyeopener. Wat mij verder opviel was het grote respect waarmee Enny en ook de andere lesgevers werden behandeld. De tijd van het lesgeven is voor mij omgevlogen.
Terwijl zij les gaf, heb ik ondertussen kennis gemaakt en gesprekken kunnen voeren met de beide coördinatoren Albert (van de Noorderkerk) en Michael (van de COA). Verder heeft Albert (Brinkman) mij alle ruimtes van de kerk laten zien, waar allerlei activiteiten plaats vonden voor en met asielzoekers. In het gesprek met Albert werd mij duidelijk gemaakt, dat de groep die de lessen komt volgen maar een kleine groep is die heel gemotiveerd is om hun problemen te overwinnen.
Punt van aandacht voor vluchtelingen die in het kamp blijven!
Het overgrote deel neemt niet deel aan allerlei activiteiten en blijven in centrum achter zonder initiatieven te tonen. Ze komen ook niet buiten het AZC. Een groot deel van deze mensen is getraumatiseerd en blijven zonder psychische hulp achter. Vrijwilligers proberen dit gemis zoveel mogelijk op te vangen, maar ervaren dat zij niet voldoende gekwalificeerd zijn om deze problemen op te lossen. Hij vroeg zich af wat in de toekomst de gevolgen zijn voor onze maatschappij als deze getraumatiseerde mensen geïntegreerd worden in onze samenleving. Wat kan er daarna dan allemaal tevoorschijn komen? Psychische hulp krijgt men niet in het kamp.
Naar het AZC
Na afloop van de lessen werden we door de leerlingen van Enny meegenomen naar het AZC. Ze wilden met ons praten in de zaal waar ook de maaltijden konden worden genuttigd. Bij de ingang moesten we ons legitimeren en mochten we doorlopen naar de (koude) kantine, waar nagenoeg geen verwarming is, wellicht 15 graden. We gingen met natte voeten naar binnen. We mochten niet naar de andere vertrekken.
De kantine en het delen van de maaltijden
Aangekomen in de kantine gingen een paar mensen op zoek naar stoelen voor ons. We kwamen aan twee grote tafels te zitten met zo’n 10 tot 12 mensen om ons heen die allemaal met ons wilden praten. Toen op een bepaald moment de maaltijden konden worden afgehaald kwamen 2 jonge mensen ons hun maaltijd aanbieden, want ze maakten ons duidelijk dat wij hun gasten waren. Een warme maaltijd deze dag, die zij één keer per week krijgen. De rest van de dagen gaat het in de magnetron. Wij hebben hen duidelijk gemaakt dat wij zeer vereerd waren, maar dat wij gezien hun omstandigheden dit niet van hen konden aannemen. Verder moesten wij hen uitleggen dat zij dat niet als een belediging moesten opvatten, maar als een teken van onze bezorgdheid voor hun welzijn. Dezelfde mensen zijn toen naar een medewerker van he COA gegaan om 2 maaltijden voor ons te gaan vragen, die we ook gekregen hebben, zo ook koffie en thee.
Na het eten de verhalen
We konden niet voor 19.00 uur bij het AZC weg komen want na het avondmaal kwamen de verhalen (met de bijbehorende foto’s van de vernielingen en andere verschrikkingen) op tafel. Iedereen wilde zijn verhaal over hun vrouwen en kinderen kwijt en de voortdurende angst voor hun veiligheid. Een wat oudere man met 5 bijna volwassen dochters barste tussen al die andere mannen rond de tafel spontaan in huilen uit. Michael die er later bij kwam zitten vertelde dat Syriërs niet zo gauw hun emoties laten zien, dát is wel gebeurt bij ons.
Deze middag is mij niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk niet in de koude kleren gaan zitten. Terwijl de kantine langzaam begon leeg te lopen zaten wij nog met al deze mensen rond de 2 bijeen geschoven tafel en moesten er foto’s worden gemaakt. De groepjes bestonden steeds weer uit een andere samenstelling maar wij moesten er steeds weer bij staan.
Uiteindelijk werden wij rond 18.45 uur door de hele groep naar de uitgang van het AZC begeleid en werd afscheid van hen genomen.
We zijn door en door koud weer vertrokken, maar met een warm hart.