Nazomeren

keukentafel
Gisteren, aan de vooravond van dierendag was mijn hond jarig. Uitbundig zong ik lang zal ze leven voor haar. Daar is ze overigens al mee bezig: 16 jaar is het beestje geworden. Best een gerespecteerde leeftijd voor een hond. De volkswijsheid zegt dat je de hondenleeftijd met zeseneenhalf mag vermenigvuldigen om te kunnen vergelijken met een mensenleeftijd. Zo doende zou de hond nu dus 104 zijn

Een lekker stuk leverworst en s’avonds een kleine biefstuk voor de jarige voltooiden de feestdag. Denk nu niet dat deze versnaperingen slecht zijn voor deze hond, ze krijgt het elk jaar. De leeftijd heeft het niet bekort.
Elke herfst is het zo een klein dierenfeestje pal voor dierendag. Twee regelmatig aanlopende en asielzoekende katten van de buren zijn hier al jarenlang getuige van.
Normaliter teistert de regen, aangewakkerd door een echte herfstwind, in dit jaargetijde de ramen van huize Meander en zorgt zo voor een huiselijk gezelligheid.
Het Sinterklaas liedje hoor de wind waait door de bomen hier in huis zelfs waait de wind, speelde onwillekeurig even door mijn hoofd.

Verschrikt stop ik met dit stille gezang. Nee de wind waait niet door de bomen. En, nee ook in huis waait niet de wind. Zon en aanhoudend nazomeren valt ons ten deel. Zou de goede Sint wel komen. Is hij wel op het warme weer bij ons gekleed? Bovendien is nu zijn beste vriend -Zwarte Piet- ook nog eens niet meer welkom?
Weerman Jan Visser voorspelt deze week wisselvallig weer, dus er is qua weer enige hoop.

Bij de supermarkt zie ik de eerste Sinterklaas versnaperingen al in de schappen. Opvallend missen de vergelijkbare Zwarte Piet snoepwaren. Tjonge, tjonge zover gaat al deze kinderachtigheid dus. Dit wordt geen fijne Sinterklaas speelt door mijn hoofd. Zwarte Piet wordt aan de grenzen van het komende kinderfeest al geweerd.
Ik besluit de komende weken exclusief op zoek te gaan naar allerlei Zwarte Piet parafernalia. Dit jaar maak ik Sinterklaas de knecht van Zwarte Piet, dat zal ze leren.
In huize Meander gooide ik dit  plan in de groep. Het vond allerwege instemming. De stemming werd er zelfs een beetje grimmig door. De jongste van het stel sprak in een onbewaakt moment van een verzetsdaad.

Mijn oog gaat tijdens dit familieberaad langs een rij kinderboeken: Pipi Langkous, Smurfen, Sjors en Sjimmie, Swiebertje, Pipo de Clown, Sjakie en de chocoladefabriek, Mathilda…..
Allemaal kinderhelden waar door de nieuw Preciezen wat op aan te merken valt. Pinkeltje, Arendsoog en zijn indianenhulp Witte Veder, Paulus de Boskabouter met dat arme oude wijfie Eucalyptha mijmer ik verder. Hoe zal het met hun verhalen aflopen. Zal de voorspelling van George Orwell in zijn boek 1984 nu werkelijk gaan uitkomen. Zullen al deze boeken in de hedendaagse nieuwe correcte taal en begrippen worden herschreven?

Mijn gedachten meanderen en plots denk ik aan dat andere begrip dat George Orwell in één woord introduceerde: Newspeak.

De komende jaren verandert er veel in de zorg en ondersteuning van burgers. De extramurale begeleiding, het kortdurend verblijf en een deel van de persoonlijke verzorging worden gedecentraliseerd naar de gemeente. Waar burgers eerder aanspraak maakten op de AWBZ, moeten ze straks aankloppen bij de gemeente voor hun zorg en ondersteuning.

Om in aanmerking te komen voor die ondersteuning voert de gemeente een keukentafelgesprek met de cliënten. Het word keukentafelgesprek is niet nieuw .Maar het krijgt plotseling een betekenis die de oorspronkelijke betekenis volkomen om zeep helpt. De politiek heeft het woord gekaapt om er een bezuiniging mee te camoufleren.
Was een keukentafelgesprek tot voor kort het intieme besloten onderonsje van buren, familie of bekenden bij een kopje koffie om problemen, geschillen, en fouten glad te strijken; nu is het een formeel instrument geworden om een grens te trekken tussen staatshulp en individuele verantwoordelijkheid.

Een cruciale verandering is dat het keukentafelgesprek voortaan plaatsvindt in de woonkamer. De deelnemers zijn vaste personages: een hulpvragende gehandicapte of bejaarde tegenover een WMO-beambte met hulp op maat in zijn laptop. Het onderwerp behelst één kwestie: wel of niet hulp en zorg in hulpbehoevende omstandigheden.
De intimiteit van het traditionele keukentafelgesprek is in één klap ver van huis. Die verandert tot het onbeschaamd graven in privélevens, tot het openleggen van persoonlijke zwakheden. Vertrouwelijkheid heeft evenzeer afgedaan. Het hele hebben en houden van hulpvragers moet de laptop in.

Niet dat deze gegevens veel zullen bijdragen aan de toetsing door de WMO-beambte. Die toetsing berust op de onverwoestbare criteria: a. bezuiniging en b. het overheidsoordeel over de normale hulp van familie, vrienden, buren en bekenden.
Nieuwe woorden en taalveranderingen markeren verschuivingen in cultuur, politieke en sociale verhoudingen en omgangsregels. Een politieke partij veranderde stilzwijgend haar ideologie er voor en snapt vervolgens niet waarom ze plotseling op de electorale rand van de afgrond is komen te balanceren.

Het oude vertrouwde woord keukentafelgesprek wordt gebruikt om vooropgezette, eenzijdige, strenge selectie te verhullen. Het wordt losgerukt van de keukentafel en krijgt een nieuw begrip; een voorbeeld van Newspeak in de praktijk.

Tja, waar je al mijmerend uitkomt als je begint met de verjaardag van je hond.

Column artikelen