Opnieuw opwinding onder alles wat zich een moreel oordeel aanmeet over een vertrekpremie. De politici uiteraard voorop. Des te linkser zich profilerend, des te meer lawaai erover. Allemaal kretologie zonder inhoudelijk debat, laat staan kennis van zaken. Het bericht dat de oud-voorzitter van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), Pieter Kalbfleisch, na zijn voortijdig vertrek vorig jaar een vertrekpremie van 352.000 euro heeft ontvangen, kwam kort na het bekend worden van de vertrekpremie van de voormalige Vestia-directeur.
De oud-directeur van de noodlijdende woningcorporatie Vestia, Erik Staal, heeft bij zijn vertrek een bedrag van ruim 3,5 miljoen euro meegekregen. Uit 2007 herinner ik mij nog de vertrekpremie van Rijkman Groenink, bekend van ABN AMRO. Groenink kreeg een vertrekpremie mee van twee jaarsalarissen ter waarde van 4,3 miljoen euro. Dit was bovenop de bijna 26 miljoen euro die hij verdiende met de aan hem toegekende opties en aandelen.
Als adviseur bij diverse bedrijven heb ik zelf ook al menige vertrekpremie van (top)functionarissen mogen regelen. Normaliter laat men dat juist door ingehuurde mensen doen. Die regelen de zaak zonder scrupules en onnodige bedrijfspolitieke voorwetenschap. En als ze het goed doen dan vloeien de tonnen of zelfs miljoenen zodanig dat er verder geen haan naar kraait of het moet de haan op het landgoed van de vertrekkende topmanager zijn. En ik kan u verklappen dat de transacties die ik heb geregeld nimmer een kritisch openbaar forum hebben bereikt.
Het valt mij op dat bij de door mij aangestipte gevallen veel politici zich erbij profileren als moreel verontwaardigde lieden. Nu zijn zij ook de enigen die zich de zaak zouden mogen aantrekken, als ze dat echt nodig vinden. De vertrekpremie berust namelijk op een wettelijke grondslag. Die is door – toen weldenkende – politici vastgesteld. Elke werknemer heeft er recht op, maar als je veel verdient dan pakt hij nu eenmaal grootser uit dan de vertrekpremie van pak ‘m beet een brugwachter.
Bij het bepalen van de hoogte van de vertrekpremie kan aangesloten worden bij de kantonrechtersformule, maar ook kan de hoogte afhankelijk zijn van de inkomensachteruitgang (en eventueel pensioenachteruitgang) na ontslag. Het uiteindelijke resultaat telt. Zoek je dat regel voor regel uit, dan blijkt in alle gevallen de wet op dit punt punctueel te zijn uitgevoerd. Ook in de gevallen Kalbfleisch, Staal en Groenink.
Vanwaar dus die verontwaardiging bij Jan en alleman? Afgunst, jaloezie om die grote bedragen? En alleen maar over die vertrekpremie dan? De hoogte van de vertrekpremie zegt juist iets over het salaris dat een topmanager verdient. Wie veel verdient krijgt een bijbehorende hoge vertrekpremie. Wie weinig verdient krijgt ook wat hij verdient aan vertrekpremie. Zo zit de wereld -onze wereld- nu eenmaal in elkaar. Wie naar strak socialistische of communistische experimenten terug wil steekt zijn vinger maar op. Wie thans de vertrekregeling van de topmanager wil beperken komt ook aan de (bescheidener) vertrekregeling van de brugwachter. En ik kan u verzekeren dat dat voor de brugwachter slechter gaat uitpakken dan voor de topfunctionaris.
Nu het kabinet de willoze geesten van het electroaat bestookt met economische doemdenkscenario’s om een basis voor allerlei inkomensingrepen te hebben, zou naar mijn bescheiden mening de vertrekpremieregeling juist nog sterker -dus beter- moeten worden. Maar het tegendeel gaat juist gebeuren. De verontwaardiging over de financiële rechten van ons ontslagrecht met zijn ‘uitwassen’ wordt er niet voor niets bijgesleept. Net zoals de opheffing van de aftrekbaarheid van de hypotheekrente en de zogenaamd onbetaalbare pensioenen, maar dit terzijde.
Het voornemen om het ontslagrecht te versoepelen zal er namelijk voor gaan zorgen dat de brugwachter nog sneller een uitkering op bijstandniveau zal hebben als hij geen passend werk vindt. Daardoor wordt de brugwachter soepeler in het accepteren (als het er is) van minder of in het geheel geen passend werk (ingenieur terug op de tram?). Voor grootverdieners zal het enige tonnen gaan schelen, maar wat betekent dat op die grote bedragen?
Er zal nog veel en langjarig verontwaardiging worden gespeeld over vertrekpremies. Let op mijn woorden!