In mijn hoedanigheid als adviseur wordt mij in diverse bedrijven vaak gevraagd: ‘hoe zit het nu met mijn pensioen’. Als externe adviseur word je toch snel gezien als het orakel dat overal antwoorden op weet. Een status die ik me overigens graag laat aanleunen. Momenteel spitst de vraag zich toe op hoe het komt dat een aantal pensioenfondsen van de ene op de andere maand van dekkingsgraad 112 naar 90 terugzakken.
Wel de verklaring hiervoor is eenvoudig. Dat komt namelijk door de rente waarmee ze moeten rekenen. Herinnert u zich nog het bericht over de meevaller voor de schatkist tussen 2009 en 2011? Die bedroeg maar liefst 7,5 miljard euro. Dat kwam doordat vanwege de onrust op de Zuid-Europese financiële markten beleggers hun geld daar weghaalden om er staatsobligaties van vooral Nederland en Duitsland voor terug te kopen. Daardoor daalde de rente op die staatsobligaties. Hierdoor werden de rentelasten op onze staatsschuld veel lager. De verwachting is dat deze meevaller ook de komende jaren nog wel kan worden geïncasseerd, maar dit terzijde.
Dit voordeeltje voor de staat is het nadeel voor de pensioenfondsen. Want de staat heeft enkele jaren geleden de pensioenfondsen verplicht de waarde van hun pensioenvermogen te berekenen op basis van de actuele rente van tienjarige staatsobligaties. Die rente is inmiddels een stuk lager dan de 4% die tot voor kort gebruikelijk was. Als de dekkingsgraad eind van dit jaar onder de 105 blijft, dan moeten pensioenfondsen maatregelen nemen om de dekkingsgraad weer boven de 105 te brengen. Dat kan eigenlijk maar op drie manieren: verhogen van de pensioenpremie, verlagen van de pensioenen of een combinatie van beiden.
Omdat de overheid de grootste werkgever is, kost een verhoging van de premie de staat veel geld. Dus liet minister Kamp van sociale zaken direct weten dat het herstel, die het gevolg is van deze renteverlaging, niet via een premieverhoging moet worden gedaan. Hij vindt dat gepensioneerden maar beter rekening kunnen houden met het korten op hun pensioenen.
Nu zit daar nog een addertje onder het gras. Het nieuwe pensioenakkoord kent ook de bepaling dat bij premieverhogingen primair de werknemers moeten worden aangeslagen. Die passage in het akkoord was juist het hete hangijzer in de pensioendiscussie die het land lang teisterde. En waarvoor de vakbonden na veel theater toch zwichten. Ik voorspel u dat vakbonden en werkgevers, net zoals minister Kamp, liever de gepensioneerden de rekening van het gelag laten betalen dan de werkenden. Die werkenden zullen later, als ze uit hun media-verdoving ontwaken, wel merken welke sigaren ze uit eigen doos hebben opgerookt.
Al eerder hebben werkgevers en vakbonden de gepensioneerden een kool gestoofd met hun pensioen. Toen de economie in de jaren negentig floreerde en de pensioenfondsen grote vooral administratieve reserves hadden, deed de overheid een miljardengreep in de kas van het ABP. Dit om de staatsschuld aan dit pensioenfonds in één klap wit te wassen. De meeste vakbondsleden wisten en snapten toen niet wat er speelde en wat er werd bekonkeld en zij waren zo speelbal van allerlei vaak individuele belangetjes. Op een voor mij wel heldere wijze, ik kan het echter niet bewijzen, werd een meerderheid van de vakbondsbestuurders ‘omgevormd’ om voor de greep in de pensioenkas te zijn.
Met mooie verhaaltjes over beleggingswinsten in de toekomst werd de vakbondsachterban toen in de luren gelegd. Ik zag diverse in eerste instantie verwoed tegenstribbelende vakbondsbroeders toen na één zomer het verhaal van het andere kamp bepleiten. Als jong vakbondsbestuurdertje die overal bij zat maar niets in de melk had te brokkelen werd ik zo snel volwassen. Ook zag ik velen later in lucratieve baantjes binnen en buiten bestuurlijk Nederland terug. Voor mij toen de reden om de vakbond de deur uit te doen. Een proces dat ik niet gemakkelijk maar toch wel heb verwerkt. Maar u merkt wel, het is ergens toch een open zenuw gebleven.
Tot nu toe laten gepensioneerden zich willoos plukken. Maar het plotseling succesvol opduiken van de ouderenpartij 50PLUS van Jan Nagel (foto) bij de laatste verkiezingen kon wel eens een ander wind inluiden. Als de gepensioneerden inderdaad, zoals ik vrees, nu de rekening van dit monopolyspelletje krijgen gepresenteerd, dan kon dit wel eens de doorbraak betekenen voor een ouderenpartij die politiek een rol van betekenis gaat spelen. Mijn stem hebben ze nu al en mijn opstandige lichting is onderweg naar de pensioenstatus! De opstand van gepensioneerden is op handen.