De omvorming van leegkomende verzorgingshuizen dreigt te stagneren doordat eigenaren zich rijker rekenen dan ze zijn. Ze houden er geen rekening mee dat de waarde van het vastgoed fors keldert als de zorgfunctie verandert in wonen voor ouderen of studenten. Die waarschuwing uit het Aanjaagteam Langer Zelfstandig Wonen, onder leiding van de Haagse oud-wethouder Marnix Norder.
Te hoge boekwaarde
Een verzorgingshuis dat wordt verbouwd tot appartementencomplex waar ouderen met zorgondersteuning zelfstandig kunnen wonen, wordt in een klap grofweg de helft minder waard, aldus het Aanjaagteam. De eigenaar ontvangt dan huuropbrengsten van circa 300 tot 500 euro per maand in plaats van de huidige 800 euro per maand uit de AWBZ, de regeling die nu wordt afgebouwd. Een te hoge boekwaarde blokkeert transformatie naar nieuwe functies, omdat geen financier er zijn handen aan wil branden, zegt Norder.
Vastgoed onderbelicht bij gemeenten
Gemeentebestuurders moeten het onderwerp afwaardering nadrukkelijk ter sprake brengen wanneer zij met zorginstellingen en woningcorporaties praten over plannen om het zorgvastgoed te transformeren. Het Aanjaagteam merkt echter dat gemeenten het leegkomende zorgvastgoed als een ver-van-mijn-bedvraagstuk beschouwen. Norder: ‘Ze benaderen de decentralisaties vooral vanuit de zorgkant en waren het afgelopen jaar druk bezig met het afsluiten van goede zorgcontracten. De hele vastgoedkant is nog onderbelicht, terwijl alle 1300 verzorgingshuizen in Nederland moeten sluiten. Dat zijn er gemiddeld drie per gemeente.’
Maatschappelijke impact groot
Gemeenten zien dat als een taak voor de vastgoedeigenaren: woningcorporaties en zorginstellingen. Maar het vraagstuk raakt gemeente op veel vlakken, stelt Norder. ‘Het heeft in de lokale samenleving grote impact als de maaltijdvoorziening en de dagbesteding wegvallen en als ouderen die hulp nodig hebben niet meer in een verzorgingshuis terecht kunnen.’ Bovendien komen die verzorgingshuizen rekenkundig gezien eind 2016 leeg; ze nemen als sinds januari vorig jaar geen nieuwe mensen meer aan en de gemiddelde verblijfsduur is drie jaar. Als ze tegen die tijd geen andere functie hebben, staan de gebouwen leeg, met negatieve gevolgen voor de omgeving, stelt Norder.
Kritisch kijken naar jaarrekening
Het Aanjaagteam richt de boodschap niet alleen tot gemeenten, maar roept ook accountants op om in de jaarrekeningen van zorginstellingen en corporaties kritisch te kijken naar de waarde van het vastgoed. Norder is geschrokken van wat hij het afgelopen jaar tegenkwam in de boeken van de zorgvastgoedeigenaren die zijn team bekeek. Zij schatten de waarde van hun vastgoed soms tot vijftig procent hoger in dan de werkelijke marktwaarde, constateert hij.