Door een brief heeft het college de gemeenteraad geïnformeerd over de laatste stand van zaken rondom de opvang van Oekraïense ontheemden in de gemeente Purmerend.
Op dit moment vangt de gemeente circa 550 Oekraïense ontheemden op in vijf opvanglocaties. In het voormalig gemeentehuis van Middenbeemster, voormalig hotel BurgGolf, voormalig schoolgebouw aan de Mercuriusweg, voormalig ROC-gebouw aan de Van IJsendijkstraat en sloopwoningen aan de Boeier- en Schokkerstraat.
Het college onderzoekt op dit moment naar meer kleinere locaties voor opvangmogelijkheden verspreid over de stad.
Beëindiging opvang derdelanders op de tocht
De Raad van State oordeelde op 17 januari 2024 dat de tijdelijke bescherming van derdelanders van rechtswege eindigt op 4 maart 2024. Zij moeten daarna binnen 28 dagen Nederland verlaten. De IND communiceert rechtstreeks met de derdelanders over het terugkeer besluit als het recht op opvang wordt beëindigd.
Tegen het oordeel van de Raad van State hebben tientallen derdelanders beroep in gesteld bij verschillende rechtbanken in het land. Inmiddels hebben drie zogenoemde derdelanders van de Vreemdelingenkamer van de rechtbank in Roermond te horen gekregen dat ze voorlopig toch in Nederland mogen blijven.
In Purmerend verblijven op dit moment nog zeven derdelanders. Zij verblijven allen in een gemeentelijke opvanglocatie, er zitten geen derdelanders meer in de particuliere opvang. Een van hen heeft een aantal maanden geleden asiel aangevraagd, vier zijn voornemens om dat te gaan doen. Zij die asiel hebben aangevraagd mogen i.v.m. gebrek aan capaciteit bij de COA, nog in de gemeentelijke opvang verblijven. Dat is dan onder de regels van de Regeling opvang ontheemden Oekraïne (ROOO). Zodra zij een oproep van de COA krijgen voor een andere locatie vertrekken zij daarheen.
Verder zal één persoon gebruik maken van de remigratieregeling, die keert terug naar land van herkomst. Er is één derdelander die nog een bezwaar heeft lopen en in afwachting van de uitspraak is. Van deze laatste is het nog niet duidelijk wat de plannen zijn. Van geen van hen verwacht het college dat zij, na 2 april, de opvang nog niet hebben verlaten. De gemeente staat met alle derdelanders in goed contact en biedt, samen met Vluchtelingenwerk hulp en ondersteuning waar nodig.
Eigen bijdrage ontheemden
Oekraïners die werken en in een gemeentelijke opvangvoorziening verblijven, gaan op termijn een eigen bijdrage betalen. Over welke voorzieningen er straks een bijdrage moet worden betaald en hoe hoog die zal zijn, is nog onduidelijk. Waarschijnlijk gaat het om bijdrage voor energiekosten en maaltijden. Na de zomer wordt meer duidelijkheid hierover verwacht.
Stand van zaken opvanglocaties
Het gaat in het algemeen goed met de bewoners. De medewerkers op locatie doen er, samen met partners zoals Clup Welzijn en Vluchtelingenwerk, alles aan om hen te ondersteunen en wegwijs te maken in de buurt. Buurtbewoners die vragen of zorgen hebben weten de weg naar de locatiemanager of de wijkmanager goed te vinden. Daar waar er behoefte is worden ontmoetingsmomenten tussen de Oekraïners en directe buurtgenoten rond de opvanglocatie georganiseerd.
De gemeente probeert op basis van beschikbaarheid en geschiktheid de meest passende opvang aan te bieden. Soms betekent dit dat er meer volwassenen op een locatie verblijven en op een andere locatie meer gezinnen. Dis is afhankelijk wie er door het landelijke coördinatiecentrum wordt toegewezen en er wordt gekeken naar gezinssamenstelling, maar ook waar de kinderen naar school gaan. Blijvend wordt gewerkt aan een zo efficiënt mogelijke bezetting van de beschikbare bedden om zo zoveel mogelijk ontheemden een opvangplek te kunnen bieden. Daarin laveert de gemeente tussen maximale bezetting en het sociaal beheer.
Mercuriusweg – verlenging opvang
In februari werd de verlenging bekend van de tijdelijke omgevingsvergunning voor de opvanglocatie Mercuriusweg. De locatie blijft langer open, namelijk tot 1 januari 2025.
Op dit moment zijn er problemen met de riolering op de opvanglocatie. Het rioleringssysteem onder het gebouw is verouderd en werkt niet goed meer. De Oekraïense ontheemden ondervonden daar problemen van, waardoor zij hier niet meer op een goede manier opgevangen konden worden. Daarom zijn zij tijdelijk op een andere locatie ondergebracht. De werkzaamheden zijn gestart. Na het afronden hiervan kunnen de ontheemden weer terug naar de Mercuriusweg 2.
Sloopwoningen Intermaris – verlenging opvang
Ook de 15 sloopwoningen van Intermaris in de Wheermolen kunnen verlengd worden tot en met september 2024. De redenen hiervoor zijn de blijvende instroom van ontheemden in onze regio en het aanhouden van de oorlog. Buurtbewoners zijn ten tijde van het ontvangen van deze brief hierover geïnformeerd.
Maatschappelijke voorzieningen en onderwijs
Het bieden van opvang stopt niet bij het voorzien in onderdak om tot rust te komen. De bewoners hebben behoefte aan (psychische) zorg en onderwijs voor de kinderen. In de regio wordt op deze thema’s steeds meer samengewerkt. Ook op het gebied van werk zoekt de gemeente de samenwerking met partijen als Werkom.
Dit verloopt goed en levert voor bijna alle Oekraïners werk op. Soms op eigen initiatief, vaak met hulp vanuit het gemeentelijke netwerk.
Oekraïense kinderen die hier al langer dan 1 jaar onderwijs krijgen zijn dit schooljaar doorgestroomd naar het reguliere onderwijs. Begin september zijn 39 kinderen ingestroomd op scholen van OPSPOOR en CPOW. Zij hebben het eerste jaar bij ‘Over Grenzen Junior’ in de Torenmolen onderwijs genoten. De kinderen ouder dan 12 jaar zijn ingestroomd op het middelbare onderwijs bij Bladergroen. Voor het basisonderwijs is in september 2023 een bijeenkomst voor leerkrachten georganiseerd om meer kennis te krijgen over het aangepaste taalonderwijsprogramma voor deze kinderen. Ook is er aandacht voor traumaverwerking en de omgang daarmee voor leerkrachten.
Net zoals dat zichtbaar is in de landelijke trend, staat de capaciteit van het taalonderwijs onder druk. In zowel het primair als voortgezet onderwijs is te zien dat de groep leerlingen dat taalonderwijs nodig heeft nog steeds toeneemt. Het vinden van voldoende personeel is een uitdaging, maar de grootste druk zit in voldoende huisvesting.
Als centrumgemeente organiseert Purmerend het taalonderwijs voor PO en VO leerlingen voor regio Waterland. Samen met het onderwijs en de regiogemeenten wordt op dit moment gekeken naar oplossingen om voldoende taalonderwijs te kunnen blijven bieden, zowel voor de korte als lange termijn.