Per 1 januari 2012 zijn de veranderingen in de Wet werk en bijstand (WWB) ingegaan. Het wetsvoorstel, dat 17 juni 2011 werd ingediend door toenmalig staatssecretaris Paul de Krom (VVD) van sociale zaken en werkgelegenheid, werd tot voor kort weggezet als een technische wijziging. Stadspartij-raadslid Bert Meulenberg geeft uitleg.
“Niets is minder waar,” reageert Meulenberg op de stelling dat het gaat om slechts een technische wijziging. “De wijziging vraagt een verstrekkende omslag op het vlak van de uitkeringsverstrekking.” De WWB wordt op een viertal uitgangspunten aangescherpt. Als eerste komt de eigen verantwoordelijkheid van de burger meer centraal te staan, het activerende karakter en de vangnetfunctie van de WWB wordt verder versterkt, de derde aanscherping is dat mensen met een uitkering op grond van de WWB een wettelijke plicht tot het leveren van een tegenprestatie krijgen en als laatste wordt de inkomensgrens van het gemeentelijke minimabeleid verlaagd van 120 naar 110%.
WIJ ingetrokken
De eerste verandering is dat de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) wordt ingetrokken. Alle bestaande WIJ uitkeringen zijn vanaf 1 juli 2012 automatisch omgezet naar een WWB uitkering. Jongeren die vanaf 1 januari 2012 een uitkering aanvragen komen direct in de WWB. Daarnaast is er voor jongeren onder de 27 jaar een wachtperiode van vier weken. De jongere is in de deze periode van vier weken verplicht eerst zelf naar werk of een reguliere scholing te zoeken. Na vier weken komt de jongere dan in aanmerking voor een uitkering. In samenwerking met de gemeente wordt er dan een plan van aanpak gemaakt om aan werk of tot een opleiding te komen.
Huishoudinkomenstoets
De tweede ingrijpende verandering is de huishoudinkomenstoets. Vanaf 1 januari 2012 wordt er een bijstandsuitkering voor een gezin verstrekt, een gezinsuitkering. Dit houdt in dat de bijstand voor inwonende verdwijnt. Er komt een toets op het gezinsinkomen en vermogen. In principe krijgen alle gezinsleden vanaf dit moment samen één gezinsuitkering. De hoogte van deze uitkering is maximaal 100% van het netto minimumloon, per 1 januari 2012 is dat 1.336,42 euro. Onder een gezin wordt verstaan de aanvrager en partner, meerderjarige kinderen en stiefkinderen, de meerderjarige partners van kinderen en/of stiefkinderen, de ouders van de aanvrager of zijn partner en broers of zussen van de aanvrager en zijn partner. Uiteraard geldt dan wel dat ze inwonend moeten zijn.
Als gezin aanvragen
Er moet als gezin samen een bijstandsuitkering worden aangevraagd. Als gezinsleden al andere inkomsten hebben, worden die van de bijstandsuitkering afgetrokken. Deze inkomsten kunnen bestaan uit betaald werk, AOW, aanvullend pensioen, WW-uitkering, WAO of een WIA-uitkering. Er zijn uitzonderingen mogelijk, bijvoorbeeld als een ouder, kind, broer of zus verzorgd moet worden. Deze aanpassing in de WWB kan verstrekkende gevolgen hebben voor het totale gezinsinkomen van gezinnen waar een bijstanduitkering aan wordt verstrekt. Voor gezinnen die in 2011 een bijstand uitkering genoten bleef de oude situatie tot 1 juli 2012 voortbestaan. Vanaf 1 juli zullen ze ook onder de nieuwe regelgeving gaan vallen. De gemeente is begonnen om alle betrokken gezinnen te gaan informeren.
Verplicht tegenprestatie leveren
De plicht om naar vermogen een tegenprestatie te leveren wordt als derde verandering ingevoerd. Deze tegenprestatie hoeft niet te zijn gericht op doorstroming naar de arbeidsmarkt. De tegenprestatie bestaat uit werkzaamheden die nuttig zijn voor de samenleving en mogen door de gemeente worden bepaald, eventueel samen met de bijstandontvanger.
Aanpassing minimabeleid
De laatste ingrijpende verandering is de aanpassing van het minimabeleid van 120 naar 110%. Dit heeft voor veel mensen met een laag inkomen gevolgen. Wat daar precies de gevolgen van zijn zal binnenkort in een apart artikel toegelicht worden.
17-10-2011 ‘Wijzigingen Wwb volgend jaar invoeren onverantwoord’
04-03-2011 Grote bezwaren VNG huishoudtoets voor uitkeringen
10-08-2010 Gemeenten in zwaar weer door lager bijstandsbudget
29-07-2010 Minder geld voor extra bijstand naar gemeenten
21-07-2008 Participatiebudget geeft gemeenten meer ruimte
10-04-2008 Weer sterke daling bijstandsuitkeringen in Purmerend