Nederland telt – door herindelingen – na de jaarwisseling nog 393 gemeenten. De taken en verantwoordelijkheden die zij erbij krijgen op het gebied van zorg en welzijn, zijn ruimschoots in het nieuws geweest. Maar vanaf donderdag treden nog veel meer wetswijzigingen in werking waar lokale ambtenaren en bestuurders mee te maken krijgen. Over integriteit, samenwerking en bouwvergunningen bijvoorbeeld.
Overzicht
Op de website van de rijksoverheid staat een overzicht van alle wetswijzigingen per 1 januari 2015. Binnenlands Bestuur zet de voor gemeenten belangrijkste veranderingen op een rij, met verwijzing naar extra informatie en achterliggende stukken bij de diverse ministeries. Handig om het nieuwe werkjaar mee in te gaan.
Geweld tegen ambtenaren en integriteitsschendingen
Agressie of geweld tegen een werknemer met een publieke taak, wordt vanaf 2015 sneller en strenger gestraft. Iemand die politieagenten, ambulancepersoneel of leraren aanvalt, komt eerder in voorlopige hechtenis. Daardoor is snelrecht en supersnelrecht mogelijk. Bij het nieuwe Steunpunt integriteitsonderzoek politieke ambtsdragerskunnen met name commissarissen van de koning, burgemeesters en voorzitters van waterschappen terecht voor advies over de aanpak van vermoedelijke integriteitsschendingen door politieke ambtsdragers. Het steunpunt maakt deel uit van het Bureau Integriteitsbevordering Openbare Sector (BIOS).
Samenwerking
Gemeenten, provincies en waterschappen kunnen makkelijker met elkaar samenwerken bij bedrijfsvoerende en uitvoerende taken dankzij de wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen. Daarnaast krijgen gemeenteraden, Provinciale Staten en algemene besturen van waterschappen meer tijd om de begroting van een samenwerkingsverband te bestuderen en daarmee meer invloed uit te oefenen. De Wgr-plusregio’s zijn afgeschaft om de bestuurlijke drukte hoofdstructuur te versterken. De belangrijkste taak – verkeer en vervoer – gaat naar de provincie. Voor de regio’s Amsterdam en Den Haag-Rotterdam worden aparte vervoersregio’s opgericht.
Energiezuiniger woningen en kantoren
Per 1 januari 2015 gelden strengere energie-eisen voor nieuwbouwhuizen en andere gebouwen, zoals kantoren. Het doel is dat kantoren in 2020 energieneutraal zijn en evenveel energie opwekken als ze verbruiken. De afspraken vloeien voort uit het Energieakkoord. Deze maand maakte het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) bekend dat ondanks maatregelen de gestelde doelen niet worden gehaald. Het PBL pleit daarom voor nieuwe of dwingender maatregelen. Daar voelt het kabinet voorlopig niet voor, meldde de ministerraad vlak voor het kerstreces. Wel komt er in 2016 een verkenning of extra maatregelen nodig zijn na 2020.
Minder bouwvergunningen nodig
Bewoners en bedrijven kunnen vanaf komend jaar eenvoudiger aan- of uitbouwen, bijgebouwen plaatsen of kleine bouwwerken aan de achterkant van een gebouw plaatsen. Het vergunningsvrij vergroten van een hoofdgebouw wordt bijvoorbeeld uitgebreid van 2,5 naar vier meter en het wordt mogelijk om op het achtererf bij een woning woongelegenheid voor mantelzorg te plaatsen. Daarnaast gaat vaker de korte procedure van acht weken in plaats van zes maanden gelden voor de vergunning om af te mogen wijken van een bestemmingsplan.
Bewegwijzering overal gelijk
Vanaf 2015 voert de Nationale Bewegwijzeringsdienst (NBd) voor alle 411 wegbeheerders in Nederland de wettelijke taak uit van bewegwijzering op het wegennet. De dienst zorgt voor plaatsing, beheer en onderhoud van bewegwijzering en adviseert wegbeheerders bij vraagstukken. Met de regie van de NBd op de bewegwijzering hebben weggebruikers voortaan met een eenduidig systeem van wegwijzers te maken. Dat moet zorgen voor betere doorstroom van verkeer en meer verkeersveiligheid.
Gescheiden inzamelen kartonverpakkingen
Gemeenten mogen vanaf 1 januari 2015 melkpakken en andere kartonnen verpakkingen van bijvoorbeeld vruchtensap en frisdrank apart inzamelen. De verpakkingen kunnen dan worden hergebruikt.
Veranderingen langdurige zorg
De overheid wil stimuleren dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen. Daarom wordt per 1 januari 2015 de langdurige zorg anders ingericht. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), die deze verandering mede mogelijk moet maken. Gelijktijdig verschuiven onderdelen van de AWBZ en de Zvw naar de nieuwe Jeugdwet. Ook daarvoor zijn gemeenten vanaf komend jaar verantwoordelijk. Het gaat dan onder andere om alle vormen van jeugdhulp, inclusief specialistische hulp aan bijvoorbeeld jongeren met een verstandelijke beperking, jeugd-ggz en jeugdzorgplus (gesloten jeugdzorg).
Bijstand en mantelzorg
Vanaf 1 januari 2015 gelden er strengere eisen voor een bijstandsuitkering. Werkzoekenden moeten bijvoorbeeld aangeboden werk accepteren of op verzoek van hun gemeente een andere tegenprestatie leveren. De Rijksoverheid stopt met de financiële bijdrage voor mantelzorgers: het mantelzorgcompliment. In 2015 verandert de positie van mantelzorgers en bepalen gemeenten hoe ze hun waardering voor mantelzorgers invullen.
Gratis VOG voor vrijwilligers
Vrijwilliger die werken met minderjarigen of mensen met een verstandelijke beperking kunnen vanaf 1 januari 2015 gratis een digitale Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanvragen bij de overheidsdienst Justis. Doel is het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag in het vrijwilligerswerk.
Basisscholen verantwoordelijk voor onderhoud gebouw
Vanaf 2015 zijn basisscholen zelf verantwoordelijk voor het buitenonderhoud en aanpassingen aan schoolgebouwen. Dat waren tot nog toe de gemeenten. De overheid wil zo de bureaucratie verminderen. Scholen die hun gebouw energiezuiniger maken, profiteren ook zelf van een lagere rekening.