Tijdens de begroting heeft de raad opdracht gegeven aan het college om te bezuinigen op het Intergemeentelijk Samenwerkingsorgaan Waterland (ISW).
De bijdrage van Purmerend aan het ISW op deze taak blijkt achteraf lager dan in het aangenomen amendement werd aangegeven. Ook op de andere onderdelen lijkt geen wezenlijke bezuiniging mogelijk. Een besparing van € 200.000 in de volle omvang zou betekenen dat de taak bestuur- en beleidscoördinatie bijna geheel komt te vervallen.
Het college stelde voor om de bezuiniging op het ISW te heroverwegen en het te bezuinigen bedrag van twee ton mee te nemen bij de behandeling van de begroting 2011. Een verdere optie is om de dienstverlening van Purmerend aan de andere ISW-gemeenten beter in rekening te brengen.
De raad besloot dat het college eerst de mogelijkheden tot besparing maar in beeld moet brengen, waarna de raad een definitief er een besluit over zal nemen.
Het lijkt er veel op dat pas door deze kerntakendiscussie in Purmerend duidelijk wordt wat het ISW nu precies doet en wat de diverse werkterreinen kosten.
De secretaris van het ISW, de heer Ton Verheijden schreef er een goed leesbaar stuk over dat hieronder in zij geheel is afgedrukt.
1. Inleiding
ISW is een algemeen samenwerkingsverband,waar zowel beleidsmatige als uitvoerende taken kunnen worden ondergebracht. Het Waterlands Archief is de enige uitvoerende dienst. Aan het ISW nemen deel de gemeenten: Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Purmerend, Waterland, Wormerland en Zeevang.
1.1 ISW beleidsmatig
ISW richt zich met name op beleidsmatige (politiek-bestuurlijke) samenwerking tussen Waterlandse gemeenten. Ambtelijke ondersteuning vindt plaats vanuit het ISW-bureau.
1.2 Waterlands Archief
Het Waterlands Archief (WA) is onderdeel van het ISW. Het archief beheert de oude archieven van gemeenten, kerkgenootschappen, waterschappen en (deels van) particulieren en maakt deze toegankelijk voor het publiek; het WA is hét documentatiecentrum voor de geschiedenis van de regio Waterland.
2. Werkwijze en structuur
2.1 Algemeen
Er is een traditie van samenwerking in de Waterlandse regio. Er is ruimte voor inbreng vanuit alle gemeenten.
De beleidsmatige samenwerking vindt op de volgende manieren plaats:
- inbreng van de wensen van Waterlandse gemeenten in grotere verbanden (stadsregio, provincie); ruimtelijke aangelegenheden, verkeer en vervoer, economische zaken;
- inbreng vanuit grotere verbanden in Waterlandse gemeenten;
- beleidsafstemming naar regionale instellingen toe (regiocollege, GGD, Schoolbegeleiding, Maatschappelijke Dienstverlening);
- beleidsontwikkeling en/of onderlinge beleidsafstemming zonder dat dit direct verband houdt met grotere verbanden en/of regionale instellingen (WMO, glasvezel, toerisme).
2.2 Algemeen bestuur en dagelijks bestuur
Samenstelling
- Uit iedere gemeente één vertegenwoordiger uit college B&W; uit Purmerend twee.
- DB=AB, maar in AB met gewogen stemmen.
- Voorzitter komt uit Purmerend.
Taken
- Aantal beheerstaken (begroting; rekening).
- Bewaakt integraliteit van beleid.
- DB-leden zijn voorzitter van een of meer ISW-portefeuillehoudersoverleggen. Signaleren en bespreken van daaruit knelpunten in samenwerking.
- Voorzitter koppelt terug uit DB stadsregio.
2.3 Portefeuillehoudersoverleggen
Zwaartepunt van de beleidsbepaling en –afstemming ligt bij de portefeuillehoudersoverleggen.
De (ambtelijke en de) portefeuillehoudersoverleggen dienen ook voor informatie-uitwisseling.
2.4 ISW-bureau
Het ISW-bureau bestaat uit een klein ambtelijk apparaat van vijf beleidsmedewerkers.
3. Beleidsinhoudelijk
3.1 Algemene en bestuurlijke zaken
In het dagelijks bestuur komen onderwerpen uit de stadsregio, de metropoolregio, bestuurlijke organisatie e.d. aan de orde. Hierdoor komt men niet voor verrassingen te staan en kunnen desgewenst tijdig zaken op elkaar worden afgestemd.
3.2 Ruimtelijke Ordening
Op dit beleidsterrein spelen op dit moment (voorjaar 2010) de volgende zaken:
- Opstellen uitvoeringsprogramma regiovisie 2040 + uitvoeren
- Opstellen gebiedsvisie Rijksbufferzone; pilot Waterlands Wonen
- Provinciale structuurvisie > gezamenlijk reageren op…
3.3 Landschap
Behoud waardevol cultuurlandschap Waterland staat bij alle ISW-gemeenten hoog in het vaandel. O.a. door RO-beleid (bestemmingsplannen) wordt hier aan gewerkt. Maar er is veel meer nodig om (dreigende) verdwijnen van boerenbedrijven te voorkomen; om ontvening (bodemdaling), terugloop weidevogels, verruiging, verdroging etc. tegen te gaan.
ISW participeert (ambtelijk en/of bestuurlijk) namens deelnemende gemeenten in stuurgroep Laag Holland; ILG-commissie Laag Holland; projectgroep Natura 2000.
3.4 Verkeer & Vervoer
In de ISW-regiovisie 2040 vormt mobiliteit een belangrijk onderdeel.
Rol van het ISW is vooral coördinerend om er voor te zorgen dat plannen (van andere overheden) daadwerkelijk tot uitvoer worden gebracht. Hierbij moet gedacht worden aan
- Plan bereikbaarheid Waterland (knelpunten rondom ’t Schouw, de N235 en N247)
- Capaciteitsuitbreiding spoor (Zaanspoorbrug)
- Verdubbeling N244 + mogelijkheden voor een P&R-terrein onderzoeken
- Extra afslag A7
3.5 Economische Zaken
De regiovisie 2040 bevat ook een langetermijnvisie op het terrein van Economische Zaken.
Op kortere termijn speelt de uitvoering van het Regionaal Economisch Actieprogramma Waterland. Hierin komen voor het ISW de volgende onderwerpen aan bod:
- Opstellen regionale visie op werklocaties: optimaal regionaal ruimtegebruik en optimaal gebruik bestaande bedrijventerreinen (herstructurering)
- Regionale website over beschikbaarheid bedrijvenlocaties
- Bevorderen aanleg breedband (glasvezel) zowel voor bedrijven/instellingen als voor huishoudens
- Oprichting regionale bureau toerisme Laag Holland;
- Bevorderen vitaliteit kleine kernen en vrijkomende agrarische bebouwing door er andere economische functies in toe te staan
Daarnaast beheert het ISW de ESRW-subsidiepot t.b.v. innovatieve projecten op economisch gebied.
3.6 Welzijn, onderwijs en educatie
Belangrijkste zaken:
- Realisering regionale digitale sociale kaart (samen met Purmerend en Zaanstad)
- Regionale inkoop volwasseneneducatie
- Afstemming beleid leerlingenzorg / preventieve jeugdzorg
- Afstemming beleid subsidiëring Dierenopvangcentrum
- Afstemming beleid en uitvoering leerlingenvervoer
3.7 Afval
Met het ISW en Purmerend als bestuurlijk trekkers is een onderzoek gestart naar de mogelijke overgang van de Waterlandse gemeenten voor wat betreft het brandbare afval van het Afval Energiebedrijf Amsterdam naar de HVC in Alkmaar (Wormerland is hier al bij aangesloten).
Ambtelijk wordt dit traject ondersteund vanuit de gemeente Purmerend.
4. Het Waterlands Archief
Archieven worden bewaard vanwege hun administratieve, juridische en cultuurhistorische waarde. De archieven van de overheid worden beheerd in daartoe aangewezen archiefbewaarplaatsen, door een archivaris benoemd op grond van de Archiefwet 1995.
Het WA beheert de archieven van de bij het ISW aangesloten gemeenten en van de waterschappen en notarissen in de regio. Verder heeft het WA niet-overheidsarchieven in bewaring van kerken, bedrijven, verenigingen, families en personen.
In totaal gaat het om ruim 3,5 km archief. Daarnaast bevat de bibliotheek van het Waterlands Archief ruim 5000 titels; de historisch-topografische atlas omvat meer dan 40.000 kaarten, prenten en foto’s. Ook is er een uitgebreide collectie regionale kranten, die digitaal raadpleegbaar is.
Doelstelling van het WA is een zo breed mogelijk publiek te interesseren voor de cultuurhistorie van de regio Waterland en het onderzoek hiernaar zoveel mogelijk te stimuleren. Hoofdtaak is de collectie voor een zo breed mogelijk publiek toegankelijk te maken door:
-collectievorming (inspectie, advisering en acquisitie)
-materieel beheer (depotbeheer, conservering en restauratie)
-ontsluiting (toegankelijk maken van de collecties)
-publieksbereik (beschikbaar stellen van de collecties; educatie; PR)
De komende jaren zijn vooral gericht op het vergroten van het publieksbereik door het verbeteren van de toegankelijkheid van de collecties en meer aandacht voor educatie (Beleidsplan 2009-2011). Prioriteit wordt daarom gegeven aan het wegwerken van achterstanden in de ontsluiting, het zoveel mogelijk digitaal beschikbaar stellen van zoekinstrumenten en veel gevraagde archiefbronnen, alsmede aan het verder uitbouwen van de educatieve taken. Hiervoor wordt samenwerking met de openbare bibliotheek en andere cultuurinstellingen in de regio verder geïntensiveerd.
In 2009 werd de studiezaal 2075 maal bezocht door 811 individuele bezoekers. Daarnaast waren er zo’n 800 bezoekers (al dan niet groepsgewijs) in het kader van educatie (scholenbezoek, tentoonstellingbezoek). Het websitebezoek verdubbelde tot 34.000 virtuele bezoeken.
Naast het beheer en het beschikbaar stellen van de archieven van 20 jaar en ouder, heeft het WA als wettelijke taak: het toezicht op het beheer van de nog niet overgedragen archieven van de aangesloten gemeenten. Het toezicht richt zich met name op de dossiervorming, de vernietiging van archiefbescheiden en de digitalisering bij de gemeenten. Door de toenemende digitalisering neemt de adviserende taak ten behoeve van de gemeenten verder toe.
Het Waterlands Archief zal in de komende jaren (beleidsperiode 2012-2014) een coördinerende rol vervullen bij de totstandkoming van een gezamenlijk digitaal depot voor de gemeenten in de regio Waterland.
5. Verbonden partijen.
De bijdragen van de Waterlandse gemeenten aan de stadsregio Amsterdam en aan Laag Holland verlopen via het ISW.
6. Kosten
6.1 ISW-beleid
De netto kosten van ISW-beleid worden als volgt over de gemeenten verdeeld:
- 20 % gelijkelijk verdeeld over de deelnemende gemeenten
- 80 % naar rato van de inwonertallen verdeeld over de deelnemende gemeenten.
6.2 Waterlands Archief
De netto kosten van het Waterlands Archief worden als volgt over de deelnemende gemeenten verdeeld:
- Een deel van de huisvestingskosten wordt naar rato van het aantal per gemeente opgeslagen meters over de gemeenten verdeeld (in totaal ruim € 88.000,- in 2009)
- De rest wordt naar rato van de inwonertallen verdeeld over de deelnemende gemeenten.
6.3 Verbonden partijen
De netto kosten van Laag Holland worden als volgt over de gemeenten verdeeld:
- 20 % gelijkelijk verdeeld over de deelnemende gemeenten
- 80 % naar rato van de inwonertallen verdeeld over de deelnemende gemeenten.
De kosten van de stadsregio Amsterdam (SRA) worden naar rato van de inwonertallen verdeeld over de deelnemende gemeenten.
6.4 Totaaloverzicht
Totaaloverzicht gemeentelijke bijdragen (conceptjaarrekening 2009):
Gemeente ISW WA Laag Holland SRA
Beemster € 37.658 € 52.370 € 4.375 € 18.859
Edam-Volendam € 89.519 € 162.841 € 10.400 € 62.723
Landsmeer € 41.759 € 55.788 € 4.851 € 22.327
Purmerend € 220.685 € 415.897 € 25.638 € 173.665
Waterland € 59.502 € 104.515 € 6.913 € 37.335
Wormerland € 56.758 € 92.513 € 6.594 € 35.014
Zeevang € 31.756 € 37.070 € 3.689 € 13.867
Totaal € 537.636 € 920.992 € 62.460 € 363.790