Deelnemers worden zoveel mogelijk ontzorgd bij aanvraag en uitvoering
In 2023 is vanuit het Ministerie van Volkshuisvesting een Specifieke uitkering Lokale Aanpak Isolatie in het leven geroepen. Op grond van deze regeling kan een aanvraag worden gedaan voor subsidie voor woningen met een laag energielabel (t.w. D, E, F of G) die een waarde hebben die onder die van de Nationale hypotheekgarantie ligt met een duurzaamheidshypotheek (voor 2024 is dit €461.100,-).
De gemeentelijke aanpak richt zich zoveel mogelijk op het ontzorgen waarbij behalve met de subsidie voor de Lokale Aanpak Isolatie ook een beroep kan worden gedaan op de gemeentelijke duurzaamheidssubsidie, subsidie uit de middelen voor aanpak energiearmoede en een beroep op de Rijkssubsidie (ISDE-subsidie via het RVO).
De voorwaarden die in de regeling zijn opgenomen omtrent de uitvoering vragen van de gemeente de nodige voorbereidingen. Te noemen hierbij:
-
Er is geen rekening gehouden met de Flora en Faunawet die regels voorschrijft hoe om te gaan met eventuele aanwezigheid van beschermde dieren zoals vleermuizen, gierzwaluwen e.d. (Nb. Inmiddels is hiervoor een aanvullende regeling vastgesteld.)
-
Een derde van de woningen beschikt niet over een geldig energielabel. Daarom moet extra onderzoek worden gedaan om er achter te komen wat de isolatiestaat is van de woningen die geen geldig energielabel hebben.
-
Woningen die wel een energielabel hebben blijken in de praktijk vaak al maatregelen te hebben genomen waardoor het label te laag is vastgesteld.
-
Nagegaan moet worden of de WOZ-waarde niet ligt boven de hypotheekgarantiewaarde omdat die niet in aanmerking komen.
-
Tenslotte wordt gevraagd voorrang te geven aan eigenaren met lage (gezins-)inkomens. Hiervoor wordt verwezen naar eigenaren van woningen die in aanmerking zijn gekomen voor een energietoeslag en starters op de woningmarkt.
Beschermde Flora en Fauna
Bij het isoleren van de spouwmuur en dak(pannen) kan de leefomgeving van vleermuizen, huismussen en gierzwaluwen verstoord worden. Volgens de Omgevingswet is het verstoren en doden van (beschermde) diersoorten en het wegnemen van hun verblijfplaatsen verboden. Het is daarmee een economisch delict. Om te zorgen dat de juiste stappen worden doorlopen is door de ecologen van de gemeente een Soort Management Plan (SMP) voor gebouw bewonende soorten opgesteld. In het SMP werkprotocollen zijn maatregelen, gedragsregels en afspraken opgesteld, welke de bescherming van betreffende soorten mogelijk te maken. Het concept SMP ligt bij de Omgevingsdienst NHN. Bij goedkeuring ontvangt de gemeente een generieke ontheffing voor 10 jaar waarmee conform de SMP werkprotocollen isolatiewerkzaamheden uitgevoerd mogen voeren.
Sinds 2014 wordt om de 3 jaar de Flora en Fauna binnen de gemeente in kaart gebracht (florafaunacheck.nl). Deze data is nodig om gebruik te kunnen maken van het SMP. De onderzoekgegevens mogen daarbij niet ouder zijn dan 5 jaar. Iedere inwoner van de gemeente kan gebruik maken van deze onderzoeksgegevens en generieke ontheffing, dat scheelt aanzienlijk tijd en kosten. Als er na het raadplegen van de Flora en Fauna check en aanvullend onderzoek door de aannemer geen beschermde diersoorten zijn aangetroffen kan er direct worden gestart met isoleren. Bij aanwezigheid van beschermde soorten wordt gewerkt met werkafspraken zoals die in het SMP staan.
Uitvoering Isolatieproject
De aanpak van dit Isolatieproject heeft de insteek om de aanvragers zoveel mogelijk te ontzorgen. De lokale aanpak start met uitnodigingen op naam voor een startbijeenkomst waarin de aanpak wordt toegelicht. De stappen die worden gezet zijn de volgende.
Stap 1. Woningscan
Er wordt een afspraak gemaakt met de eigenaar uit de doelgroep voor een woningscan. Een medewerker van een ingeschakeld bedrijf bezoekt de woning en vult met de eigenaar een aantal gegevens van de woning in op een daartoe ingerichte website. Zodra dit is ingevuld ontvangt eigenaar het resultaat dat aangeeft op welke onderdelen van de woning de isolatie kan worden verbeterd. De woningscan ondervangt het probleem van onbekende of achterhaalde energielabels. Ook informeert de medewerker van het ingehuurde bedrijf de bewoner over de subsidiemogelijkheden en het ontzorgingsaanbod.
Stap 2. Aanvragen offerte
De eigenaar geeft aan een offerte te ontvangen van een (gecertificeerd) bedrijf dat de isolatie kan aanbrengen. Dit wordt doorgegeven aan het bedrijf dat voor dit doel door het Duurzaam Bouwloket is geselecteerd. Gecheckt wordt of de woning mogelijk mitigerende maatregelen in het kader van Flora en Fauna nodig heeft en dit wordt doorgegeven aan het bedrijf. Deze bezoekt de woning en stelt vervolgens een offerte op. De offerte wordt verstuurd naar de gemeente en die verzendt het naar de eigenaar met een ontzorgingsovereenkomst met een concept-beschikking voor de NIP- subsidie, de gemeentelijke subsidie en ISDE-subsidie. Vervolgens wordt aangegeven wat het bedrag is dat de eigenaar onder aan de streep nog verschuldigd is.
Nb. In de praktijk betekent het dat, naar verwachting, aan de eerste isolatievoorziening nagenoeg geen kosten meer zullen zitten voor de eigenaren-bewoners.
Stap 3. Instemmen met de offerte en ondertekening van de ontzorgingsovereenkomst
Als de offerte en de ontzorgingsovereenkomst wordt ondertekend stemt de eigenaar ermee in het restbedrag over te maken en draagt de gemeente na uitvoering zorg voor betaling van het ingeschakelde bedrijf.
Stap 4. Uitvoering van de isolatiemaatregel(en)
De maatregel wordt uitgevoerd rekening houdende met hetgeen vastgesteld in het Soort Management Plan dat is opgesteld op grond van de Flora en Faunawet. (Nb. Dit kan betekenen dat bijvoorbeeld het einde van het broedseizoen moet worden afgewacht o.i.d.). De gemeente neemt de eventuele kosten van mitigerende maatregelen die verplicht zijn op grond van het SMP voor haar rekening (via het subsidie dat wordt ontvangen van de Provincie wordt door de Provincie bijgedragen in de kosten). De gemeente draagt vervolgens zorg voor de betaling aan het bedrijf dat de isolerende maatregelen uitvoert. Het is de bedoeling om periodiek veegacties te houden en mensen opnieuw te benaderen die nog niet zelf hebben gereageerd. Het eerste beeld dat we op dit moment krijgen is dat het aantal reacties aanzienlijk groter is dan de aanpak over 2022 en wat landelijk gebruikelijk is, maar nog lang niet optimaal.
Hoogte van het subsidie.
Eigenaren-bewoners van een particuliere woning komen in aanmerking voor € 1.000,– NIP subsidie (naast gemeentelijke duurzaamheidsubsidie en ISDE-subsidie van het Rijk). Indien de eigenaar- bewoner in aanmerking is gekomen voor een energietoeslag komt hij of zij in aanmerking voor € 2.250,– NIP subsidie (naast gemeentelijke duurzaamheidsubsidie en ISDE-subsidie van het Rijk).
Gaat het om een aanvrager die in de afgelopen vijf jaar tevens een starterslening heeft gekregen komt hij of zij in aanmerking voor €1.750,–.
Het proces en de subsidietoekenning wordt vastgelegd in een verordening. In de vergadering van de raadscommissie Ruimte van vanavond 29 mei 2024 wordt de regeling voorbesproken door de gemeenteraad