HomeNieuwsMilieuReuzenberenklauw en Japanse duizendknoop gevaar voor volksgezondheid en veiligheid

Reuzenberenklauw en Japanse duizendknoop gevaar voor volksgezondheid en veiligheid

Plaagsoorten
Er zijn planten in Purmerend die direct en indirect een gevaar vormen voor de volksgezondheid en de veiligheid. Daarnaast bedreigen zijn door verdringing de lokale inheemse flora en fuana. Purmerend gaat het momenteel om twee plantsoorten: de Reuzenberenklauw en de Japanse duizendknoop. Deze planten hebben zich buiten hun oorspronkelijke verspreidingsgebied gevestigd en vermeerderen zich (ook) in Purmerend explosief. Het college stelt de gemeenteraad voor om binnenkort bij de voorbereidingen van de definitieve begroting geld uit te trekken om deze planten intensief te bestrijden.

De Reuzenberenklauw
BerenklauwIn Purmerend komt 22.040 m2 aan reuzenberenklauw voor, waarvan 6.770 m2 op grond beheerd door de gemeente. Het komt vooral veel voor in Weidevenne, Purmer-Noord en Overwhere. Reuzenberenklauw kan in één seizoen tot vijf meter hoog worden en heeft grote, scherp getande bladeren. De plant komt oorspronkelijk uit Zuidwest-Azië.

Overlast
Naast verdringing van inheemse flora en fauna vormt de Reuzenberenklauw ook een risico voor de volksgezondheid. De plant bevat een waterachtige sap bkwondenvan chemicaliën die geactiveerd worden door zonlicht. De geactiveerde chemicaliën veroorzaken ernstige brandwonden wanneer deze in aanraking komen met het huidoppervlak. Wanneer het sap in de ogen komt kan dit, wanneer niet op tijd actie wordt ondernomen, zelfs tot blindheid leiden.

Bestrijding
De gemeente voert op dit moment geen actief beleid voor het bestrijden van de Reuzenberenklauw. Op basis van meldingen van bewoners worden er wel incidenteel enkele planten verwijderd. Echter, zolang de Reuzenberenklauw niet actief wordt bestreden, keert deze jaarlijks terug waarbij niet alleen de overlast blijft bestaan maar ook de kans op uitbreiding van het areaal. Immers, het zaad van reuzenberenklauw behoudt tot wel zeven jaar zijn kiemkracht.

Op basis van een afweging tussen werking, kosten en (bestrijdings)omstandigheden is chemisch bestrijden de meest (kosten)effectieve manier. Hoewel chemische bestrijding in strijd is met het huidige beleid van Purmerend (geen chemische bestrijding in groen en op verharding) moet er – gezien de eerder omschreven overlast – overwogen worden een uitzondering te maken voor het bestrijden van de Reuzenberenklauw. Ook Staatsbosbeheer – in principe tegen chemisch bestrijden – gebruikt een herbicide voor het bestrijden van de Reuzenberenklauw in het Purmerbos en boekt hiermee goede resultaten.

Japanse duizendknoop

JapduizendknDe Japanse duizendknoop komt een stuk minder vaak voor in Purmerend: 245 m2. Het overgrote deel daarvan is gesignaleerd in Gors. De Japanse duizendknoop is een diepgewortelde vaste plant bestaande uit lange, holle stengels die tot drie meter hoog kunnen groeien. In de winter sterft de plant bovengronds af. In het voorjaar schieten de stengels relatief snel de grond uit tussen de verdorde stengels van het jaar ervoor en ontwikkelen zich lichtgroene bladeren op regelmatige hoogten op de stengel. De stengel is in het begin nog vrij flexibel. De plant groeit tot minimaal één meter hoog zonder ondersteuning van andere planten of hekken. In de zomer bloeit de plant met crème witte, soms wit-roze, bloempjes.

Overlast
In tegenstelling tot de reuzenberenklauw vormt de Japanse duizendknoop geen directe risico voor de volksgezondheid maar veroorzaakt de plantjapduizendoverl wel economische en maatschappelijke schade. De wortelmassa kan schade toebrengen aan asfalt, funderingen, rioleringen en drainagebuizen. In België en Engeland worden er al hypotheken geweigerd vanwege de aanwezigheid van de plant. Tevens is er In Engeland een vervoersverbod van kracht. Vanwege het invasieve karakter vormt de Japanse duizendknoop ook een bedreiging voor de stabiliteit van dijken, taluds en oevers doordat het planten verdringt die zorgen voor versteviging.

Bestrijding
Ook voor de Japanse duizendknoop geldt een intensief bestrijdingsproces. Vanwege het nog beperkt voorkomen van de plant in Purmerend is het meest (kosten)effectieve bestrijdingsmiddel het uit- enafgraven waarbij de plant ondergronds wordt afgegraven. De breedte en diepte van het af te graven grond is afhankelijk van de wortelmassa. Omdat de Japanse duizendknoop geen direct gevaar vormt voor de volksgezondheid wordt de exoot op dit moment nog niet bestreden.

Bestrijden kost geld

Doordat de exoten op dit moment nog niet bestreden worden is het zeer aannemelijk dat het areaal groeit en dat er nieuwe populaties worden ontdekt. Daarnaast hebben beide exoten beheersmatige onzekerheden: voor de Reuzenberenklauw is dat de duur van de kiemkracht van de zaden (7 jaar), voor de Japanse duizendknoop is dat de grootte van de wortelmassa.

Om deze onzekerheden op te vangen moet er extra geld worden gereserveerd. De totale kosten voor bestrijding van invasieve exoten op gemeentegrond – gedurende een periode van acht jaar – worden geraamd op € 130.000,- wanneer er gekozen wordt voor het chemisch bestrijden van reuzenberenklauw en het afgraven van Japanse duizendknoop.

Indien men afziet van chemische bestrijding (bijvoorbeeld door wetgeving of politieke ambities) stijgen de totale kosten naar € 173.000,-. In dit geval wordt de Reuzenberenklauw niet chemisch bestreden maar worden de planten gemaaid en afgevoerd. Het is echter niet aan te raden de Reuzenberenklauw te maaien en af te voeren

Tot slot

Bestrijding is vrij zinloos wanneer dit zich beperkt tot een eenmalige verwijderingsactie van het bestaande areaal zonder nazorg of wanneer verwijdering plaatsvindt op basis van meldingen. Deze ‘reactieve’ methode kost uiteindelijk meer doordat er geen maatregelen worden genomen om de kans op terugkeer te beperken met als resultaat een uitbreiding van het areaal en oplopende bestrijdingskosten. Effectieve bestrijding houdt in het verwijderen van het volledige areaal en het treffen van maatregelen om de exoten (plaatselijk) uit te roeien. Voor de Reuzenberenklauw en de Japanse duizendknoop betekent dit een bestrijdingsduur van minimaal acht jaar.

Het is van belang dat er afstemming plaatsvindt tussen de verschillende terreinbeheerders voor maximale effectiviteit en het kiezen van de juiste bestrijdingsmethode. Zo kunnen de inspanningen van Staatsbosbeheer voor het bestrijden van de Reuzenberenklauw in het Purmerbos teniet worden gedaan wanneer er op andere (aangrenzende) terreinen geen actief ruimingsbeleid wordt gevoerd. Het toepassen van verschillende bestrijdingsmethoden leiden tot verdere verspreiding. Om deze reden wordt er dan ook voorgesteld om de Reuzenberenklauw op grond beheerd door de gemeente chemisch te bestrijden.

Gemeenteraad beslist

Vooralsnog ontbreekt het aan landelijk beleid, maar wordt er wel actie verlangd wanneer de volksgezondheid in het geding is. Vanwege mondialisering en verspreidingsmethoden is het de vraag is of het maken van beleid op dit ruimtelijk schaalniveau voldoende is. Er is daarom Europese wetgeving in de maak en er geldt een mogelijke opruimingsplicht.

Het is aan de gemeenteraad om binnenkort, gelet op het voorstel van het college, financiele middelen beschikbaar te stellen om de overlast van de Reuzenberklauw en de Japanse duizendknoop intensief (en de wijze waarop) te gaan bestrijden.

Milieu artikelen