VVD, PvdA, 50PLUS en wellicht de PVV steunen het initiatief wetsvoorstel van Tweede Kamerlid Pierre Heijnen (PvdA) om het aantal raadsleden terug te brengen tot het niveau van vòòr de invoering van de dualisering in 2002. Daarmee heeft het wetsvoorstel een meerderheid in de Tweede Kamer. De VNG is voorstander van het wetsvoorstel, maar wil wel dat de opbrengst gebruikt wordt voor de professionalisering van raadsleden.
Met de dualisering van het gemeentebestuur in 2002 verdwenen de wethouders uit de gemeenteraad. Maar het aantal raadsleden nam niet af, waardoor het aantal gemeentelijke politici steeg. Het terugbrengen van het aantal gemeenteraadsleden met circa 1500 is niet meer dan een correctie, betoogt de indiener van het wetsvoorstel. De VVD constateerde dat Nederland een hoge ‘bestuurdersdichtheid’ heeft en dat het daarom een goede zaak is om de raad terug te brengen tot de oorspronkelijke grootte. PVV, D66, ChristenUnie en SGP zijn kritisch over het voorstel. Zij zijn van mening dat het niet logisch is om gemeenteraden te verkleinen op een moment dat de rijksoverheid veel taken aan gemeenten overdraagt. Raadsleden dreigen volgens hen overbelast te raken. De PvdA meent dat wanneer gemeenten de decentralisaties goed oppakken er meer samenhang in het beleid komt en de werkdruk van gemeenteraden juist kan dalen.
Bezuiniging
Het terugbrengen van het aantal raadsleden leidt tot een bezuiniging van circa € 29 miljoen, verwacht minister Plasterk van BZK. Wel geeft de minister aan een wens van de VNG en Raadslid.NU te respecteren door te bezien of de opbrengst kan worden gebruikt voor de professionalisering van gemeenteraadsleden. Zowel de indiener en de minister plaatsen daarbij de kanttekening dat de opbrengst van de feitelijke vermindering € 18 miljoen bedraagt en dat die deel uitmaakt van de bezuinigingsdoelstelling van het kabinet. Dit komt doordat het kabinet het eerder ingediende initiatiefvoorstel geadopteerd heeft in plaats van het indienen van een eigen voorstel. De eventuele meeropbrengst kan dan in overleg met de gemeenten bestemd worden voor de professionalisering. Die opbrengst ontstaat omdat er minder wethouders zullen zijn en dus ook minder ondersteuning nodig is.
Reeds in 2006 stelde toenmalig minister Remkes voor de zogenoemde ‘dualiseringscorrectie’ door te voeren. Het idee om het aantal raadsleden te verminderen is dus niet nieuw en vloeit in feite voort uit de toename van het aantal bestuurders sinds 2002. Met de invoering van de duale Gemeentewet zijn de wethouders immers geen lid meer van de raad.
Professionalisering
De VNG is van mening dat het terugbrengen van het aantal raadsleden tot maximaal de dualiseringscorrectie een redelijk voorstel is. Ook de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, Raadslid.NU, is die mening toegedaan. Randvoorwaarde voor de VNG en Raadslid.NU is en was dat het totaal beschikbare budget gelijk moet blijven zodat de raadsleden kunnen professionaliseren. De besparing moet volledig geïnvesteerd worden in opleiding en een betere ondersteuning en facilitering van raadsleden. Een vermindering van de kwantiteit (het aantal raadsleden) dient te gaan met investeringen in de kwaliteit van raadsleden. De kwaliteit zal navenant moeten stijgen omdat de hoeveelheid taken voor de raad toeneemt. Als de hoeveelheid werk dan ook nog verricht moet worden door minder mensen is een forse investering in de kwaliteit volgens deze organisaties een evidente eis. Dat wil uiteraard niet zeggen dat de kwaliteit van raadsleden nu te kort zou schieten, maar het kwaliteitsaspect wordt met minder raadsleden extra belangrijk. Het vergt ook op Rijksniveau investeringen om dat mogelijk te maken.
Op donderdag14 februari heeft de Tweede Kamer het wetsvoorstel aangenomen.