ln de septembercirculaire zijn de belangrijkste voornemens van de regering toegelicht en concreet vertaald naar het gemeentefonds. Het gemeentefonds is de belangrijkste inkomstenbron van de gemeente. Als zich in de uitkering grote wijzigingen voordoen, heeft dat consequenties voor de begroting en financiële positie van de gemeente.
Voor alle jaren is er een positieve ontwikkeling. Deze ontwikkeling wordt veroorzaakt door de koppeling van de omvang van het gemeentefonds aan de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Structureel laat deze koppeling op dit moment een voordelig effect zien. Hierbij past wel de kanttekening dat indien de rijksuitgaven in de praktijk lager zijn, ook het gemeentefonds hiervoor weer wordt verlaagd. Structureel is er wel duidelijk sprake van een positieve bijstelling.
Samenvatting effect op de vrije ruimte (bedragen maal € miljoen)
2015 2016 2017 2018 2019
+ 0,35 + 0,55 + 0,4 + 1,05 + 1,0
BTW-compensatiefonds
Tegenwoordig ook het overschot of tekort in het BTW-compensatiefonds relevant. Overschotten worden aan de gemeenten uitgekeerd en tekorten op de gemeenten verrekend. Omdat de ontwikkeling van de uitkering geen stabiele lijn kent dienten gemeenten de nodige voorzichtigheid te hanteren bij het aangaan van structurele verplichtingen en het afzien van bezuinigingen. Het voeren van een consistent financieel beleid wordt steeds moeilijker, omdat het gemeentefonds nogal fluctueert.