De ophef over de ongeldigheid of slechte privacybescherming van de stembiljetten voor de waterschapsverkiezingen is nergens voor nodig. Dat vindt de Unie van Waterschappen. ‘Het gaat hooguit om enkele honderden gevallen waarbij het stembiljet ongeldig is geworden’, zei een woordvoerder dinsdag. Volgens hem is de ophef deels gebaseerd op geruchten. De werkelijkheid ziet er toch wel anders uit.
Alle stemgerechtigde Nederlanders hebben thuis een stembiljet, een kandidatenlijst en een retourenvelop gekregen. Het via de post stemmen is een wettelijk verplichte werkwijze voor de waterschappen. Aan het stembiljet is een code toegevoegd waarin het geboortejaar van de kiezer, het nummer van het waterschap en het verkiezingsjaar zijn verwerkt. De kiezer wordt erop gewezen biljet en envelop bij elkaar te bewaren; de naam van de geadresseerde correspondeert namelijk met de code.
Bij gewone verkiezingen staat je naam op het stembiljet. Best wel handig… blijkt. Dat kleine zinnetje op de buitenkant van de envelop zie je natuurlijk over het hoofd. Het is ook zo onzinnig. Het was beter en gemakkelijker opgelost door bijvoorbeeld een op naam gesteld begeleidingsbriefje met een met het stembiljet corresponderend nummer in te voegen. Helaas kwam ergens iemand op een ingewikkeldere oplossing. Was het nou zo moeilijk om deze onnodige heisa vantevoren te bedenken en onnodige misverstanden te voorkomen?
Bovendien wordt de kiezer gevraagd de laatste twee cijfers van zijn of haar geboortejaar in te vullen. Klopt dat niet met de code, dan is de stem ongeldig. ‘Wie er op tijd achterkomt dat dit fout is gegaan, kan een nieuw stempakket aanvragen. Heb je het niet door, dan is je stem niet geldig. Dat legt een woordvoerder van de Waterschappen uit. Volgens hem zijn er geruchten verspreid dat in de code die op de retourenvelop staat privégegevens zijn versleuteld. Onzin, vindt hij. ‘De code op de retourenvelop is alleen bedoeld voor de posterijen om de stembiljetten snel te verwerken.’
Dat die codes niet herleidbaar zijn, is aannemelijk. De TNT-code is natuurlijk wel wat anders dan de stemgerechtigdenadministratie. Wat veel erger is, is dat als je niet alleen woont (en een hoop mensen doen dat) en je de gewoonte hebt de post open te maken en de envelop weg te gooien, je op geen enkele manier meer kan vaststellen welk stembiljet van wie is! Wie verzint deze domme bureaucratie eigenlijk?