Het Team Buurttoezicht (TBT) is in mei 2012 bij wijze van pilotproject ingesteld voor een periode van bijna drie jaar en wordt per 1 januari 2015 structureel onderdeel van team handhaving binnen de gemeente. In het huidige college werkprogramma is de ambitie opgenomen dat halverwege de bestuursperiode (2016) onderzocht zal worden of een tweede team Buurttoezicht nodig en haalbaar is.
Het onderwerp heeft een hoge ambitie en neemt een prominente plaats in het programma van de Stadspartij in.
De instelling van het Team Buurttoezicht moet een oplossing bieden voor het gebrek aan toezicht bij hangjeugd met name ’s avonds, ’s nachts en in de weekenden. Het Team Buurttoezicht moet structurele overlast ten gevolge van jongeren terugdringen.
Om een beeld te krijgen van de effectiviteit van het Team Buurttoezicht is bij de start een nulmeting uitgevoerd, is begin 2013 een tussentijdse evaluatie opgesteld en medio 2014 is de eindmeting verricht. Nu is de eindevaluatie van de effectiviteit van het Team beschikbaar gekomen.
De conclusie is dat het instellen van het TBT heeft geleid tot een aanzienlijke vermindering van jeugdoverlast en dat het dus succesvol is geweest. Met een beperkte bezetting van 2 fte. zijn goede resultaten behaald. Het structureel voortzetten van TBT is hiermee gedegen onderbouwd.
Overlastlocaties aangepakt
De inzet van buurttoezicht leidt tot vermindering van jeugdoverlast op de 19 overlastlocaties en toename veiligheidsgevoel.
De overlast die op deze locaties wordt ervaren is met het instellen van het team buurttoezicht afgenomen. Het aantal klachten op deze locaties is zelfs met 50% afgenomen. Het aantal klachten voor geheel Purmerend is 27% afgenomen. Ook is het aantal omwonenden dat aangeeft overlast te ervaren, gedaald van 32% naar 15%. Uit de eerdere meting kwam naar voren dat minder buurtbewoners overlast ervaren in de avond en nacht, zowel doordeweeks als in het weekeinde. Uit de meting van juni 2014 blijkt deze daling zich te hebben voortgezet dan wel gestabiliseerd.
Het veiligheidsgevoel van omwonenden van de overlastlocaties is toegenomen en in 2014 vergelijkbaar met het gemiddelde in Purmerend. Het rapportcijfer overdag is gestegen van 7,7 naar een 8,3. En in de avond van een 6,7 naar een 7,2.
Jongeren worden vaker aangesproken en geconfronteerd met de toezichthouders/BOA’s De meeste inzet vindt in de zomermaanden plaats. De inzet is het hoogst bij winkelcentra. Het doel is om jongeren aan te spreken op gedrag en overtredingssituaties zelf te laten herstellen, zoals het opruimen van afval, het nuttigen van alcohol en het verlaten van plaatsen waar je niet mag zijn op bepaalde tijden. In bepaalde gevallen lukt dit niet en dan is het principe “wie niet horen wil moet het maar voelen”. In 2014 zijn tien bekeuringen uitgeschreven voor diverse overlastfeiten.
Verschuiven inzet Buurttoezicht naar andere locaties
De inzet van Buurttoezicht verschuift van de 19 hotspots naar andere locaties in Purmerend. Bij de meting in 2013 was dit al zichtbaar. In 2014 lijkt deze verschuiving plaats te vinden van woongebied naar het groen. Dit effect heeft te maken met het feit dat toezichthouders de jongeren op plaatsen willen hebben waar de overlast tot een minimum beperkt wordt. Dus als hangjeugd verzocht wordt een bepaalde locatie te verlaten zoeken zij toch een alternatief.
Minder politie-inzet nodig
Uit de eerdere meting in 2013 bleek dat ten gevolge van de inzet van het Team Buurttoezicht minder inzet van de politie nodig was op de 19 overlastlocaties. Dit beeld wordt bevestigd in de meting van juni 2014. Daarnaast heeft het Team Buurttoezicht beperkte capaciteit, waardoor het team niet altijd in dienst is.
Wel geeft de politie aan dat sinds het Team Buurttoezicht actief is, de kans op escalatie van incidenten is afgenomen. Een eenduidige aanpak vanuit de verschillende betrokken instanties richting de jongeren is versterkt
Team Buurttoezicht is geen fenomeen op zich. De kracht is de samenwerking. Met de komst van het Team buurttoezicht heeft de afstemming tussen politie, buurttoezicht en jongerenwerk een impuls gekregen. Het Team Buurttoezicht koppelt acties consequent terug naar politie en jongerenwerk, waardoor jongeren vanuit deze partijen steeds dezelfde boodschap krijgen.
Terugkoppeling naar burgers na een melding moet beter
Buurtbewoners die een melding hebben gedaan zijn minder tevreden over de wijze van afhandeling. Het rapportcijfer van 2012, een 4,7 is wel licht gestegen naar een 5,3 in 2014. Bij de gemeente zelf (KCC) komen maar enkele tientallen meldingen van jeugdoverlast binnen per jaar. Logisch aangezien de overlast met name wordt ervaren op tijden dat de gemeente is gesloten.
De buurtoezichthouders zelf ontvangen vrijwel nooit rechtstreeks meldingen van burgers. De politie ontvangt wel enige honderden meldingen per jaar. Van 1000 meldingen in 2011 tot zo’n 700 meldingen in 2014.
Als Buurttoezicht op straat is dan staan zij aangemeld bij de meldkamer van de politie en worden zij ingezet bij meldingen jeugdoverlast. Het aantal meldingen vanuit de meldkamer naar Buurttoezicht is beperkt. Je weet nooit wanneer er overlast wordt ervaren door de burger en dan moet Buurttoezicht net in dienst zijn om direct zo’n melding via de politie te ontvangen.
De toezichthouders komen de meeste overlast tegen door eigen waarnemingen tijdens hun diensten. De meeste meldingen worden dus afgehandeld door de politie zelf. De meldingen van de politie worden geprioriteerd. Als er ‘s-nachts een melding van schreeuwende jeugd is op een pleintje in Purmerend dan is het maar de vraag wanneer de politie daar naar toe kan gaan. Waar rijdt er op dat moment een eenheid, is er op dat moment een ander incident gaande, etc.
Het is voor de politie dus veel lastiger om direct te reageren dan Buurttoezicht. Zij zijn specifiek op straat, zijn wendbaar en kunnen in korte tijd ter plaatste zijn. De beperking is tevens de diensttijden. Na 02.00 uur ‘s-nachts is er nooit Buurtoezicht op straat. Alle meldingen na dat tijdstip zijn altijd voor de politie. Het ligt niet aan de inzet of aandacht van de politie op het terrein van jeugdoverlast maar het is niet te doen om direct de meeste meldingen van jeugdoverlast adequaat en naar tevredenheid af te handelen voor de burgers.
Proefdraaien met actie terugmelden op alle meldingen
We hebben ook een periode “proef gedraaid dat de politie per maand alle meldingen jeugdoverlast uitprintte en die fysiek overdroeg aan Buurttoezicht. De toezichthouders konden dan gerichter contact zoeken met bepaalde melders, hetzij door te telefoneren, hetzij door langs te rijden. Op die manier werd sterk de aandacht gericht op de melders en kon er meer informatie worden opgehaald.
Dit vergde veel administratieve tijd en aanpassing van werktijden. Je gaat namelijk niet ‘s-avonds laat nog burgers opbellen of aanbellen bij hun huisadres. Op zich verliep de “proef” positief maar kostte teveel tijd en capaciteit en dat ging ten koste van de surveillance op straat.
De zichtbaarheid van Buurttoezicht is voor bewoners beperkt.
In de eindmeting is ook onderzoek gedaan naar de zichtbaarheid van team Buurttoezicht. In de vorige onderzoeken is daar niet naar gevraagd.
Op dit moment geeft 27% van de buurtbewoners aan de toezichthouders wel eens te zien lopen of fietsen. 50% geeft aan de toezichthouders nog nooit te hebben gezien.
De huidige bezetting van het team is 2 fte. De inzet (surveillance) wordt zoveel mogelijk gepleegd in de avond en nachtelijke uren met name in de weekenden.
Omdat er maar 1 koppel beschikbaar is en je niet kunt verlangen dat er elke weekend wordt gewerkt, is dit punt kwetsbaar. Ook de genoemde werktijden hebben invloed op de beperkte zichtbaarheid. De toezichthouders verplaatsen zich s- avonds en s- nachts per bike door de stad. Naast surveillance tijd is informatieverwerking een belangrijk onderdeel van het werk. Het vergt van de toezichthouders de nodige administratieve tijd om alle bevindingen te rapporteren. Daarnaast gaat er tijd zitten in o.a. overleggen (JNO, politie) om vooral informatie te delen en locaties en jongeren te bespreken.
Toekomst team Buurttoezicht in relatie tot uitbreiding taken
De buurttoezichthouders treffen veel jongeren aan op straat met alcohol in hun bezit. Indien de leeftijd van 18 jaar nog niet is bereikt is dit bezit strafbaar gesteld in artikel 45 Drank en Horecawet (DHW). Om te bekeuren op grond van de DHW heb je als toezichthouder ruimere bevoegdheden nodig. De opleiding DHW moet daarvoor gevolgd zijn. Ook het fenomeen “wederverstrekking” is een bekend verschijnsel op straat. Vooral in de vroege avonduren halen jongeren van boven de 18 jaar, alcoholhoudende dranken bij de supermarkten. Eenmaal buiten wordt de drank doorgeleverd aan vrienden van onder de 18 jaar. Door team Buurtoezicht ook de bevoegdheden van de DHW te geven, kunnen zij ook meer controleren en optreden rondom deze tijden en plaatsen.
Andere aandachtsgebieden zijn evenementen en kermissen. Trekpleisters voor jongeren. Op dit moment worden buurtoezichthouders nauwelijks ingezet op dit terrein omdat er onvoldoende capaciteit is. Uiteraard zijn er wel handhavers aanwezig om met name de vergunningsvoorwaarden te controleren en de veiligheid te waarborgen maar de buurtoezichthouders kunnen veel specifieker hun kennis en bevoegdheden inzetten tijdens deze evenementen. Zij kennen de gezichten, de groepen, de eventuele spanningen, enzovoorts. Ook dan is het meegenomen dat zij bevoegdheden zouden hebben op grond van de DHW omdat met name tijdens evenementen een grote kwetsbaarheid is als het gaat om verstrekken van alcohol aan jongeren onder de 18 jaar.
Buurttoezichthouders succesvol en tegelijkertijd kwetsbaar
Vooral de buurttoezichthouders zelf mogen trots zijn p hetgeen zij doen en realiseren. Dit omdat hun inzet en werkwijze op straat tussen de jeugd in, heeft geleid tot daadwerkelijke meetbare resultaten. Dat hebben zij niet alleen gedaan. De samenwerking met alle andere partners binnen dit werkveld geeft energie en leidt tot een succesvolle aanpak van een “lastige” doelgroep. Dit met de inzet van maar één 2 persoons team. Deze beperking toont meteen de kwetsbaarheid van maar 1 koppel Buurtoezicht is.