Bokkie kopen op Pinkster Drie

Een stad in de frontlinie: de Slag om Purmerend 30 me 1574 door J.T.M. Besseling

🔊 Lees voor
‘Pinkster Drie’ is voor vele Waterlanders nog steeds een extra vrije dag. Maar helaas verdwijnen er veel gebruiken rondom deze regionale feestdag. Als klein kind gingen wij op de derde Pinksterdag vaak op de fiets naar Purmerend, het traditionele tochtje zoals dat bij deze dag hoorde. Eeuwenlang trokken Zaankanters (maar ook Amsterdammers) op Pinkster Drie naar Purmerend om een ‘bokkie op de veemarkt te kopen.

In een nostalgisch filmpje uit 1971 op YouTube is de veemarkt in Purmerend op Pinkster Drie te zien met aan het slot een veelheid van bokkies kopen.

Pinkster
Veel mensen weten tegenwoordig niet meer waarom we Pinksteren vieren. Ook zelf heb ik het moeten naslaan: ‘Pinksteren is de vijftigste dag na Pasen en het herinneringsfeest aan de neerdaling van de Heilige Geest op de apostelen zoals die in Jeruzalem bijeen waren’.

Voor de achtergronden van de Zaanse feestdag ‘Pinkster Drie’ moeten we echter terug naar 1573 en naar de Tachtigjarige Oorlog. Amsterdam is in die dagen zeer fout en werkt samen met de vijand, de Spanjaarden. Haarlem, Alkmaar en een groot deel van Holland bindt echter de strijd aan met de Spaanse troepen. Als in 1573 Haarlem na een bloedige strijd in handen van de Spanjaarden is gevallen, wil Alva heel Noord-Holland veroveren. Ruim drieduizend Spaanse soldaten trekken dan ook moordend en plunderend door de Zaanstreek. Nadat Assendelft, Krommenie en Westzaan gevallen zijn, trekken de soldaten verder richting Purmerend.

Boerenschuit
Veel Zaankanters vluchten weg ‘hunne goederen op de rug dragende’, terwijl de Spanjaarden ‘niet moede werden van het plunderen en vernielen’. Op de dinsdag na Pinksteren in 1574 trokken de Spaanse troepen richting Wormer. Boer Haentjes en de meid waren die ochtend al vroeg aan het melken. Opeens zag de meid een schittering van blank metaal en waarschuwde zij de boer. Boer Haentjes aarzelde geen moment en holde snel naar het dorp om iedereen te waarschuwen. Een boerenschuit werd over de dijk getrokken en daar achter vandaan werden de soldaten bestookt door de plaatselijke vrijbuiters en een groep Watergeuzen. Daarbij kregen zij ook steun van een aantal vrijbuiterscheepjes die bij de Kalverschans, de huidige Zaanse Schans, lagen. En zo werd de opmars van de Spaanse bezetters tot staan gebracht en bleef Purmerend gespaard. Daarom wordt deze dag, ‘Pinkster Drie,  nog steeds in de Zaanstreek gevierd.

Lees ook:

In het door J.T.M. Besseling geschreven boekje: Een stad in de frontlinie. De Slag om Purmerend op 30 mei 1574 wordt op zeer  lezenswaardige wijze het ontstaan van Pinkster Drie uit de vergetelheid ontrukt.