De kans dat het kabinet de voorgenomen reductie van het aantal ambtenaren realiseert, is uiterst klein. De lat ligt te hoog en de krimpoperatie wordt niet goed aangepakt. Dat leert een vergelijking met het buitenland.
Roland Berger Strategy Consultants, een internationaal strategisch adviesbureau, onderzocht bezuinigingsoperaties op ambtenaren in het buitenland. Wereldwijd zijn er slechts weinig succesvol geweest, zo blijkt. Haalbaar is een krimp van maximaal twee procent per jaar, blijkt uit geslaagde voorbeelden in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Frankrijk.
De Nederlandse doelstelling gaat uit van 5 tot 6 procent reductie per jaar. ‘Om deze doelstelling te behalen, kan maximaal één op twintig van de uittreders op rijksniveau worden vervangen. Bij provincies en gemeenten is dat één op vier,’ zegt Arnoud van der Slot, partner bij Roland Berger.
Om daadwerkelijk een kleinere overheid te realiseren, moet daar op het hoogste niveau prioriteit aan worden gegeven. President Sarkozy in Frankrijk en eerder Bill Clinton in Amerika deden dat. De dagelijkse leiding vertrouwden zij daarbij toe aan een directe vertrouweling, respectievelijk de minister van Financiën en vice-president.
Binnen het kabinet-Rutte heeft niemand zich opgeworpen als onomwonden leider van het bezuinigingsprogramma. Dit terwijl ruim de helft van de beoogde besparingen onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Binnenlandse Zaken valt, zo blijkt uit de analyse van Roland Berger.
‘Gezien zijn grote aandeel en verantwoordelijkheid is het dus van groot belang dat minister Donner met de steun van premier Rutte de handschoen oppakt en de leiding opeist. Tot nu toe heeft hij juist getracht deze bij de individuele ministers neer te leggen’, aldus Van der Slot.
Verder moeten er duidelijke regels worden gesteld, wil een grote bezuinigingsoperatie kans van slagen hebben. Zo gold in Frankrijk de regel om maximaal een op de twee vertrekkende ambtenaren te vervangen. Het Verenigd Koninkrijk heeft een algehele vacaturestop ingesteld. Zonder dit soort duidelijke richtlijnen wordt er gemakkelijk van de doelstelling afgedwaald, aldus het onderzoek.
Broen: RePublic