Fietsersbond Waterland presenteert Fietsvisie Purmerend

Met een brief aan de gemeente presenteerde Fietsersbond Waterland zijn visie op het gevoerde gemeentelijke fietsbeleid.
Het is een dermate interessante analyse met aanbevelingen dat wij het in zijn geheel hieronder weergeven.

‘De fiets is een vanzelfsprekend vervoermiddel en niet weg te denken uit de Nederlandse cultuur. Fietsen is duurzaam, produceert nauwelijks CO2, stikstof, fijnstof of lawaai en stelt bescheiden eisen aan ruimte en infrastructuur.

Fietsen is flexibel, goedkoop, sociaal, gezond, en veilig voor andere verkeersdeelnemers. Fietsen biedt vrijheid ongeacht leeftijd of sociaal- economische achtergrond.
Fietsen draagt bij aan de kwaliteit van het leven en van de openbare ruimte.
Fietsen is ook economisch gunstig. Fietsers zijn gemiddeld gezonder en productiever, en hebben minder ziekteverzuim. Dat levert besparingen op voor werkgevers, zorgverzekeraars, en voor de maatschappij als geheel.

De infrastructuur voor fietsen is veel goedkoper dan die voor auto’s. Fietsen vermindert ook de verkeersdrukte en de parkeerdruk. Er zijn veel trends die de ontwikkeling van de mobiliteit beïnvloeden, zoals verduurzaming, verstedelijking, stedelijke verdichting, krappere parkeernormen, technische en sociale ontwikkelingen (autodelen, zelfrijdende auto’s), nieuwe kansen van slimme mobiliteit, en aandacht voor luchtkwaliteit (fijnstof, stikstof), gezondheid en veiligheid. Om de ontwikkeling van de mobiliteit te kunnen sturen is dus een duidelijke visie nodig.

In het coalitieakkoord 2018-2022 geeft de gemeente Purmerend aan dat door het fietsgebruik te stimuleren dit effect kan hebben op het autoluw maken van het centrum. Om dit te bereiken vraagt dit om een efficiënt en hoogwaardig fietsnetwerk van kwalitatief goede fietspaden. De Fietsersbond is betrokken bij deze opgaaf en denkt hier graag over mee.

1. Evaluatie van het gemeentelijk beleid

Het fietsgebruik is in Purmerend al vele jaren achtereen gestegen. Landelijk ligt het gemiddelde fietsgebruik in vergelijkbare steden rond de 35%. De gemiddeld afgelegde afstand is ongeveer 1,2 km. In Purmerend is het aandeel fietsen en wandelen op korte afstanden samen 55%. De fietsafstand tussen de verschillende wijken en het centrum is vaak minder dan 3 km. Uit de omnibus-enquête uit 2019 blijkt dat 92% van de fietsers tevreden is over de bereikbaarheid van het centrum. Verder zijn de fietsers redelijk tevreden wat het fietsparkeren betreft en geven zij een 6,5 voor fietsveiligheid en een 6,1 voor het onderhoud van de fietspaden.

Uit ons regelmatig overleg met de gemeente blijkt dat er geen echte fietsvisie is en dat prioriteit wordt gegeven aan het gemotoriseerd verkeer.

Onze visie:
Purmerend moet streven naar een echt fietsbeleid, waarbij het gebruik van de fiets gestimuleerd dient te worden.

2. Fietsen is duurzaam

Duurzaam en groen Purmerend

Nederland staat voor een ingrijpende klimaattransitie. Purmerend heeft de ambitie uitgesproken om in 2030 geheel aardgasvrij te zijn. Bij de aanbesteding van het OV heeft de gemeente uitgesproken voorstander te zijn van Zero Emissie vervoer. De nieuwe busondernemer dient met elektrisch aangedreven materiaal zijn klanten te vervoeren. De gemeente stelt gezondheid en duurzaamheid daarbij voorop en wil vervuilend vervoer terugdringen en elektrisch vervoer stimuleren.

Onze visie:
Voor een klimaatneutraal en schoon vervoer moet de gemeente het meest duurzame vervoermiddel, de fiets, extra stimuleren.

Wij pleiten voor:

• een groter deel van het budget voor verkeer vrij te maken en te besteden aan voorzieningen voor de fiets (ongeveer 35%),

• stimulering van het fietsen door te investeren in bredere, comfortabelere (geasfalteerde) fietspaden, meer fietsvoorzieningen rond winkelcentra, sportterreinen en andere openbare voorzieningen, een groene golf voor fietsers bij stoplichten en bij omleidingen prioriteit aan fietsers te geven,

• scooters, snorfietsen en speed-pedelecs binnen de bebouwde kom van het fietspad te weren.

3. Fietsen draagt bij aan een aantrekkelijke leefomgeving

Prettig wonen in Purmerend

De behoefte aan woningen is in onze gemeente erg groot. De komende jaren gaat de gemeente veel investeren in huizenbouw om aan de vraag te voldoen. Daar de ruimte voor nieuw- of herbouw beperkt is zal dit leiden tot een aanzienlijke verdichting van de stad. Dit zal extra investeringen vergen om de leefbaarheid, duurzaamheid en bereikbaarheid op pijl te houden. Nu al is de uitstoot van fijnstof en stikstof langs drukke wegen te hoog.

In Purmerend zijn fietsers en voetgangers samen goed voor 55% van de verplaatsingen. Het budget voor verkeer en vervoer wordt echter grotendeels opgeslokt door voorzieningen ten behoeve van het gemotoriseerd verkeer.

De afstanden van de verschillende wijken tot het centrum zijn vrij klein ( vaak minder dan 3 km) en met gerichte investeringen in een goed fietspadennetwerk zal het fietsgebruik doen groeien. Veel inwoners werken in Amsterdam. De afstand tussen Purmerend en Metrostation Noord is ongeveer 12 km. Forenzen kunnen worden verleid om deze afstand per (elektrische) fiets te overbruggen. Hiervoor is wel een snelle en veilige fietsroute nodig. De Vervoerregio Amsterdam heeft in haar Fietsinvesteringsagenda 2015-2025 uitgesproken voorstander te zijn van snelle fietsverbindingen tussen de hoofdstad en de omringende steden. Purmerend moet zich hard maken om zo’n fietsverbinding op korte termijn te realiseren.

Onze visie:
In het Purmerend van de toekomst heeft de auto een veel kleinere rol dan nu het geval is. Binnen de bebouwde kom zijn de wegen standaard 30 km/uur. Ontsluitingswegen zijn 50 km/uur en zijn voorzien van vrijliggende fietspaden. Voor de middellange afstanden (tot 15 km) moet de (elektrische) fiets een volwaardig alternatief worden.

Wij pleiten voor:

• een autoluw centrum,

• voldoende fietsenrekken bij winkelcentra en sportvelden,

• toepassing van het STOP principe: Stappen, Trappen, OV, Personenwagen als prioriteitsvolgorde,

• het uitwerken en aanleggen van drie herkenbare, fijnmazige routenetwerken;

1.een routenetwerk dat geschikt is voor forenzen,

2.een verbeterd fietshoofdnetwerk dat de verschillende wijken onderling en met het centrum verbindt,

3.een rustig netwerk voor leerlingen naar de basisschool, kwetsbare fietsers en toeristen.

4 Veilig fietsen

Purmerend de veilige stad

Het verkeer in Nederland moet veiliger. In 2018 kwamen 65 mensen (11%) méér om het leven dan het jaar ervoor, de grootste stijging sinds 1989. Bijna de helft van de slachtoffers (48%) waren verkeersdeelnemers die zelf nauwelijks een gevaar voor anderen vormen: fietsers, voetgangers en invaliden op scootmobielen. In Purmerend vielen tussen 2010 en 2019 acht verkeersdoden te betreuren. Het aantal gewonden is vele malen groter maar wordt helaas niet bijgehouden. In de Beemster (binnenkort behorend tot de Gemeente Purmerend) vielen in dezelfde periode 10 verkeersslachtoffers te betreuren. (gegevens afkomstig van het SWOV)

In een veilige stad overlijden geen fietsers en voetgangers meer door een aanrijding met een gemotoriseerd voertuig en is het aantal gewonden sterk verminderd. Nul verkeersslachtoffers is de ambitie van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030 en wij verwachten dat de gemeente deze ambitie overneemt. De meest effectieve ingrepen zijn het tegengaan van het aantal auto’s en het verlagen van de snelheid. Als een 50 km/uur-gebied wordt ingericht als 30 km/uur-gebied neemt de overlijdenskans zeer sterk af.

Veiligheid wordt niet uitsluitend door de infrastructuur bepaald, ook het gedrag van verkeersdeelnemers is van invloed. Handhaving is en blijft belangrijk.

Onze visie:
Verkeersongevallen zijn te voorkomen. Nul verkeersslachtoffers moet het streven zijn.

Wij pleiten voor:

• een maximumsnelheid van 30 km/uur binnen de bebouwde kom, uitzondering hierop zijn ontsluitende wegen en grote doorgaande wegen,

• doorgaand autoverkeer in autoluwe gebieden onmogelijk maken d.m.v. het toepassen van verkeersknippen,

• consequent toepassen van de CROW- normen voor duurzaam veilige wegen en fietspaden,

• consequente en herkenbare inrichting van fietsroutes,

• consequente belijning op fietspaden,

• structurele aandacht voor de zichtbaarheid van fietsers (vooral op kruispunten) en het vermijden van dode-hoeksituaties,

• goede verlichting van de fietspaden,

• fietspaden uitgevoerd in rood asfalt,

• verwijderen van obstakels (paaltjes) op fietspaden, vergevingsgezind inrichten van fietspaden zonder gevaarlijke bermen of overhangende planten of hoge stoepranden,

• effectieve handhaving op risicofactoren zoals te hoge snelheid, rijden zonder licht en het door rood rijden.

5. Gezondheid en geluk

Gezond en aangenaam leven in Purmerend

Wandelen en fietsen (‘informeel bewegen’) zijn de gemakkelijkste manieren om aan de geadviseerde beweegnormen te voldoen. Laag intensief bewegen bevordert de gezondheid effectiever dan intensief sporten en veroorzaakt minder blessures. Het is goed voor een gezond gewicht, sterke botten, actieve hersenen en voor fitheid, en voorkomt hart- en vaatziekten, diabetes, stress en arbeidsverzuim. Fietsen geeft ook een gevoel van vrijheid, wat mensen gelukkiger maakt.

Om de inwoners van jong tot oud te stimuleren om te wandelen en te fietsen moet de omgeving daartoe uitnodigen. Als de infrastructuur geschikt is kunnen meer kinderen buiten spelen, en kunnen meer ouderen tot op hoge leeftijd blijven fietsen, al dan niet op een elektrische fiets. Als fietspaden veilig en aantrekkelijk genoeg zijn voor ouderen en voor kinderen zijn ze dat ook voor alle andere gebruikers.

Onze visie:
Fietsen en wandelen zijn effectieve en goedkope manieren om de gezondheid en de kwaliteit van leven te verbeteren. De omgeving moet dusdanig ontworpen zijn dat deze als het ware uitnodigt om eropuit te gaan. Bewegen moet zo prettig en natuurlijk zijn dat mensen het met plezier doen.

Wij pleiten voor:

• een comfortabel en veilig fietsnetwerk voor kwetsbare fietsers (leeftijd 8 tot 80),

• actief opsporen en verwijderen van barrières voor fietser en voetgangers in de huidige infrastructuur en van gevaarlijke verkeerssituaties,

• inrichting van goed herkenbare fietsroutes conform CROW richtlijnen,

• voldoende stallingsmogelijkheden rondom winkelcentra en andere voorzieningen,

• fietslessen op basisscholen en voor mensen met een immigratieachtergrond.

6 Scholen

In Purmerend moet elk kind vanaf zijn tiende jaar zelfstandig naar school kunnen gaan

Fietsvoorzieningen rond scholen vragen om extra aandacht omdat kinderen een kwetsbare groep zijn en omdat kinderen veilig moeten leren fietsen.

Onze visie:
Schoolomgevingen moeten veilig zijn voor zelfstandig lopende of fietsende kinderen.

Wij pleiten voor:

• veilige fiets- en wandelroutes naar school,

• een autovrije/ autoluwe schoolomgeving,

• z.g. kiss en ridezones op veilige afstand van scholen,

• een 30 km gebied rondom de school, geen geparkeerde auto’s die het zicht belemmeren en een stopverbod voor auto’s in de nabijheid van de school,

• voorlichtingscampagne om ouders te stimuleren hun kinderen met de fiets naar school te brengen,

• voldoende fietsenrekken voor kinderen en personeel.

7. Meetbare doelstellingen en data

Wij vinden dat de gemeente een actief fietsbeleid moet voeren waarbij het fietsgebruik moet worden gestimuleerd. Wij vinden dat het beleid daarnaast ook meetbare doelstellingen per deelonderwerp moet hebben. Ook vinden wij dat de gemeente regelmatig data moet verzamelen en publiceren over o.a. een doelgroepenbeleid (kinderen, ouderen, nieuwkomers), verkeersstromen, verkeersintensiteit, fietsinfrastructuur, fietsvoorzieningen en veiligheid. Aan de hand van deze data kunnen de doelstellingen gemonitord en geëvalueerd worden.

Onze visie:
De gemeente stelt duidelijke doelen, volgt het proces, maakt de resultaten openbaar en evalueert de voortgang.’